نقد لوازم روش ابطال‌گرايي در نظريۀ جامعۀ باز كارل پوپر

هدف: ساختمان معرفتي نظريۀ اجتماعي- سياسي «جامعۀ باز» كارل پوپر(1902-1994 م) به عنوان اتوپيا و الگوي جامع نظري اصلاح‌طلبان غربگرا، بر روش ابطال‌گرايي در فلسفۀ علم او بنا شده است. پژوهش حاضر در پي ابطال عقلي اين روش بود. روش: اين پژوهش بين رشتۀ فلسفۀ سياسي و معرفت‌شناسي فلسفي و به روش كتابخانه‌اي و توصيفي- انتقادي انجام شد. يافته‌ها: روش ابطال‌گرايي پوپر به عنوان ملاك علميت همۀ نظريه‌هاي تجربي و سياسي- اجتماعي‌اش، ارتباط مستقيم با تمام مؤلفه‌هاي نظريۀ جامعۀ باز(= ليبرال دموكراسي منفي) دارد؛ مؤلفه‌هايي چون: خردورزي انتقادي، نفي مرجعيت‌طلبي و تماميت‌خواهي و تأكيد بر تساهل و مدارا و نيز پلوراليسم معرفتي و ديني؛ با ابطال منطقي اين روش نظريۀ جامعۀ باز نيز مخدوش شده است. نتيجه‌گيري: روش اثبات‌گرايي عقلي و كشفي و تجربي مبتني بر امكان و بلكه ضرورت كسب معرفت يقيني كه مورد تأكيد فيلسوفان سياسي و اجتماعي مسلمان است، به ادلّۀ عقلي بر روش ابطال‌گرايي پوپري تفوّق دارد.