ارزيابي مصرف آب بخش كشاورزي و تأثير افزايش ضريب خودكفايي محصولات زراعي بر بيلان منفي آب كشور

برآورد مصرف آب بخش كشاورزي براساس مباني غيردقيق، موجب سياست‌گذاري ‌هاي غيرواقع‌بينانه، بارگزاري ‌هاي بيشتر و تشديد بحران آب موجود كشور مي‌شود. دراين راستا، استفاده از داده و اطلاعات وسيع تر- بخصوص بيلان منابع آب كه كمتر مورد توجه بوده است- مي تواند در تدقيق اين برآورد مؤثر باشد. در اين تحقيق، با توسعه چارچوبي كه براساس گروه‌بندي محصولات كشاورزي و مفهوم «ردپاي آب» است، اين مهم دنبال شد. در چارچوب پيشنهادي، يك مدل بهينه‌ سازي نيز درنظر گرفته شد كه تبعات سياست ‌هاي بالادستي در خصوص افزايش ضريب خودكفايي محصولات كشاورزي را بر بيلان آب كشور در بهينه‌ ترين شكل مديريتي مورد بررسي قرار دهد. بر اين اساس در دوره آماري مورد بررسي، مصرف بخش كشاورزي براي سال 1397 حدود 64 ميليارد مترمكعب برآورد شد كه همراه با تراز 5/5- ميليارد مترمكعب است. همچنين، اهداف برنامه ششم توسعه درخصوص افزايش توليد سه گروه محصول دانه ‌هاي روغني، گياهان قندي و ذرت دانه ‌اي كه به ترتيب 3/2، 1/4 و 3/2 برابر توليد آن در سال 1397 بوده، در 3 سناريوي مديريتي ارزيابي شد. نتايج نشان داد، با گسترش سطح كشت فعلي براي حصول اين اهداف، تراز آب كشور تا 12/5- ميليارد مترمكعب افزايش خواهد يافت. با اين پيش فرض و 30 درصد كاهش سبزيجات و ميوه ‌هاي جاليزي، تراز به 10/5- و در بهينه ‌ترين الگوي توليد محصولات در استان ها به 8/5- ميليارد مترمكعب خواهد رسيد. آنچه آمد، زيرساختي براي برآورد مصرف آب بخش كشاورزي، كاهش عدم قطعيت ‌ها و تبيين تبعات افزايش ضريب خودكفايي بر بيلان منابع آب بود، با اين حال همچنان ارتقاء آن لازم به پيگيري است.