شناسايي و تحليل عوامل مؤثر در تشديد سيلاب و خسارت ناشي از آن در رخداد سيل فروردين 1398 در حوضه ‌آبريز كرخه

مداخلات انساني از جمله تغيير كاربري اراضي و تجاوز به حريم رودخانه، به همراه اثرات تغيير اقليم، منجر به افزايش خسارت‌هاي ناشي از سيلاب شده است. هدف اصلي اين مطالعه، شناسايي و تحليل عوامل مؤثر بر تشديد سيلاب 1398 و خسارات‌هاي ناشي از آن در استان خوزستان است كه در اين راستا به تعيين دوره بازگشت سيل‌هاي بزرگ منطقه در فروردين 1398، بررسي تغييرات كاربري اراضي با استفاده از الگوريتم جنگل تصادفي طي سال­هاي 1379 تا 1397، بررسي تغييرات ميزان رطوبت خاك با استفاده از داده‌هاي سنجش از دور و همچنين تحليل منحني فرمان سدهاي كرخه و دز پرداخته شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه دبي مشاهده شده در ايستگاه جلوگير كه نزديك‌ترين ايستگاه در بالادست سد كرخه است، دوره بازگشتي معادل 262 سال داشته كه به مراتب بزرگتر از دوره‌ بازگشت سيلاب­هاي تاريخي در منطقه‌ مورد مطالعه است.  همبستگي ضعيف مشاهده شده بين شدت رواناب و ميزان رطوبت پيشين خاك در سطح اطمينان 5 درصد طي 30، 45، 60 و 120 روز قبل از وقوع سيلاب حاكي از تأثير همزمان عوامل ديگر از جمله شدت بارش و ذوب برف بر تشديد سيلاب بوده است. با توجه به نتايج تغييرات سطح اراضي شهري، خاك، پهنه­هاي آبي و پوشش گياهي بين سال­هاي 1379 و 1397، تغيير كاربري اراضي در منطقه­ مطالعه را نمي­توان عامل قوي در تشديد سيلاب به وقوع پيوسته دانست. در نهايت، نحوه بهره‌برداري از سد دز در سال آبي 1398-1397 نسبت به نحوه بهره‌برداري از سد كرخه تأثير بسيار مؤثرتري روي كنترل سيلاب فروردين 1398 داشته است.