تأثير سيليكات سديم در القاء مقاومت سيستميك در خيار مبتلا به پوسيدگي فوزاريومي ساقه و ريشه

يكي از مهم‌ترين بيماري هاي خيار، پوسيدگي ساقه و ريشه خيار با عامل  Fusarium oxysporum f.sp. radicis-cucumerinum مي‌باشد. به منظور القاي واكنش‌هاي دفاعي در ارقام خيار و كنترل بيماري  فوق اثر سيليكات سديم مورد بررسي قرار گرفت. ابتدا غلظت‌هاي متفاوتي از سيليكات سديم در آزمايشگاه به روي قارچ بيمارگر استفاده شد. اثرات غلظت‌هاي مختلف سيليكات سديم به صورت كاربرد در خاك روي خيار در گلخانه به كار رفت. در بازه‌هاي زماني صفر، 48، 72 و 96 ساعت بعد از مايه‌زني با بيمارگر، نمونه‌برداري از گياهچه‌هاي تيمار شده براي اندازه‌گيري متابوليت‌هاي ثانويه و فعاليت آنزيمي انجام شد. شدت بيماري، فاكتورهاي رشدي، توليد متابوليت‌هاي ثانويه و فعاليت آنزيم‌هاي دفاعي در گياه خيار و در نتيجه كنترل بيماري بررسي شد. بررسي شدت بيماري و فاكتورهاي رشدي در قالب طرح كاملا تصادفي و فاكتورهاي بيوشيميايي در قالب طرح كاملاً تصادفي با آرايش فاكتوريل كه در آن فاكتورهاي اصلي تيمارهاي اعمال‌شده و فاكتورهاي فرعي زمان‌هاي نمونه‌برداري هستند با سه تكرار انجام شد. سيليكات سديم تاثير ضدقارچي مستقيم بر رشد قارچ بعد از گذشت 5 روز داشته و با افزايش غلظت آن تا 4 ميلي‌مولار باعث افزايش معني‌دار اثرات ضد قارچي شد. كاهش قطر پرگنه نسبت به شاهد به صورت معناداري تنها در غلظت‌هاي 2 و 4 ميلي‌مولار مشاهده شد. قارچ‌هاي فوزاريومي بيمارگر ريشه بوده و باعث كاهش ميزان جذب آب و مواد معدني و مسدود شدن آوندها مي‌شوند، در نتيجه مستقيما بر پارامترهاي رشدي در ريشه و قسمت هاي سبز گياه اثر مي‌گذارند. شاهد آلوده نسبت به شاهد سالم در تمامي پارامترهاي رشدي اندازه‌گيري شده كاهش معنا‌داري نشان داد. شدت بيماري و فاكتورهاي رشدي تحت تاثير معني‌دار اثرات سيليكات سديم در سطح احتمال 1 درصد قرارگرفتند. كاربرد سيليكات سديم در تمامي غلظت‌ها نتايج مطلوبي در كاهش معني‌دار علائم بيماري در پي داشت. كاربرد سيليكات سديم در گياهان بيمارسبب بهبود پارامترهاي رشدي شد. بر اساس نتايج حاصل از اين بررسي كاهش ميزان كلروفيل و كارتنوئيد و افزايش تركيبات فنلي و آنزيم‌هاي آنتي اكسيداني و پرولين در شاهد آلوده در مقايسه با شاهد سالم مشاهده شد. در اين پژوهش در گياهان بيمار در حضور سيليكات سديم مقادير رنگدانه‌ها، آنتوسيانين، فنل، فلاونوئيد، پرولين، پروتئين و فعاليت آنزيم‌هاي اكسيداني به شكل معني‌داري نسبت به شاهد آلوده افزايش يافته است. طبق نتايج به دست آمده، سيليكات سديم به عنوان يك محرك شيميايي دفاع گياه و افزايش‌دهنده رشد گياه، براي حفاظت موثر گياه خيار در برابر عامل بيماري مي‌تواند استفاده شود.