تاثير آلودگي بنه زعفران به قارچ‌هاي خاكزاد بر زيست‌شناسي، رفتار و توانايي خسارت‌زايي كنه Rhizoglyphus robini Claparede (Acari: Astigmata)

در ميان آفات زعفران، كنه Rhizoglyphus robini به عنوان يكي از مهمترين عوامل محدود كننده عملكرد زعفران در ايران قلمداد مي شود .نمونه برداري از مزارع زعفران از نواحي زعفران خيز استان خراسان رضوي انجام و قارچ هاي مرتبط با بنه زعفران و نيز قارچ هاي مرتبط در داخل بدن كنه جداسازي و سپس با كشت نوك هيف خالص سازي شدند. گونه قارچي Fusarium oxysporum در نمونه هاي مربوط به بنه زعفران و همچنين كنه به عنوان گونه غالب شناسايي شد. سپس زيست شناسي، رفتار و توانايي نفوذ و تشكيل كلني كنه در ارتباط با آلودگي بنه ها به اين گونه قارچ خاك زاد ارزيابي شد. آلودگي به قارچ مذكور به صورت معني داري بر طول كليه مراحل زيستي كنه به غير از مرحله تخم تاثير گذار بود. بر اين اساس طول دوره لاروي آفت در حالت آلودگي به قارچ 0.08 ±2.45 و بر روي بنه هاي سالم  0.088± 2.72 برآورد گرديد. طول دوره پوره سن اول براي بنه هاي آلوده 0.053 ± 2.12 و سالم 0.08 ±2.47 و براي پوره سن آخر نيز به ترتيب 0.067 ± 2.15 و 0.081 ± 2.45 اندازه گيري گرديد. مرحله پيش از بلوغ كنه نيز بر روي بنه هاي آلوده كوتاه تر از بنه هاي سالم بود (0.077 ± 1.36 و 0.177 ±  2.04 به ترتيب بر روي بنه هاي آلوده و سالم). همچنين نرخ زادآوري روزانه كنه تحت تاثير آلودگي به قارچ خاك زاد به صورت معني داري افزايش يافت. همچنين واكنش جلب شدن كنه ها به سمت بنه هاي زعفران نشان دهنده اختلاف معني داري در رابطه با تمايل كنه ها نسبت به قطعات بنه آلوده به قارچ در مقايسه با سالم (غيرآلوده) بود. نتايج آزمايش نفوذ و توانايي كلني سازي كنه نشان داد كه روي بنه هاي آلوده به قارچ نفوذ آن ها سريعتر و متعاقبا سرعت رشد جمعيت و تشكيل كلني پايدار افزايش يافت. بر اساس نتايج اين مطالعه، اخسارت كنه R. robini به عنوان گونه غالب مزارع زعفران ارتباط تنگاتنگي با آلودگي بنه ها به قارچ ساپروفيت داشت. بنابراين در برنامه مديريت تلفيقي اين آفت، بايستي خسارت كنه را در ارتباط با آلودگي همزمان بنه ها به قارچ هاي ساپروفيت ارزيابي و سپس با توجه به مساله اوليه يا ثانويه بودن منشاء خسارت، اقدام مديريتي متناسب برمبناي مهار جمعيت كنه و قارچ به صورت همزمان اتخاذ گردد. به عبارت ديگر، با مهار جمعيت قارچ هاي ساپروفيت بر روي بنه هاي زعفران مي توان خسارت كنه را تا حد زيادي كاهش داد.