بررسي تقرير نوين سوئينبرن از برهان دكارت بر اصالت نفس و بازسازي آن براساس برهان «انسان معلق در فضا»ي ابن‌سينا

دكارت در پي رسيدن به اصل «ميانديشم، پس هستم»، برهاني براي اثبات اصالت نفس اقامه كرده است. سوئينبرن، فيلسوف دين معاصر، پس از تقرير اين برهان ميگويد: اين استدلال تنها اثبات ميكند كه نفس «شرط كافي» براي وجود داشتن من است و نه شرط لازم؛ از اين رو تقريري از آن ارائه ميدهد كه به باور او «شرط لازم بودن» وجود نفس را نيز ثابت ميكند. اما اين تقرير نيز همچنان با اشكال ها و ابهام هايي مواجه است؛ زيرا اولًا ذاتي يا انفكاك ناپذيربودن «انديشيدن» براي «من» در آن اثبات نشده است؛ ثانياً در اين تقرير از صرف تصورپذيربودن يك امر، تحقق و وقوع خارجي آن امر نتيجه گرفته شده است كه استنتاج نادرستي است. در اين مقاله، با روشي تحليلي، تقرير سوئينبرن بررسي شده، آنگاه استدلال «انسان معلق در فضا»ي ابن سينا معرفي گرديده و سپس با الهام از آنچه ابن سينا در اين باب گفته، برهاني براي اثبات اصالت نفس پيشنهاد شده است كه از اشكال هاي يادشده مصون باشد. اين برهان اولاً نه از ذاتي بودن «انديشيدن» براي «من»، بلكه از قضيه اي بديهي، يعني «آگاهي من به خودم» آغاز شده است؛ ثانياً در اين تقرير از صرف تصورپذيربودن يك امر، وقوع آن استنتاج نشده، بلكه در آن به موقعّيتي تمسّك شده است كه در شرايطي خاص، فرد واقعاً ميتواند اين حالت را در خود تجربه كند.