ضابطه‌مندي قاعده تزاحم در منافع ملي با مصالح امّت اسلامي (با تاكيد بر ديدگاه آيت‌الله خامنه‌اي)

هدف پژوهش حاضر پاسخ به اين سوال است كه از ديدگاه آيت‌الله خامنه‌اي چه رابطه‌اي بين منافع ملي و مصالح امّت اسلامي برقرار است؟ ديدگاه رايج در پاسخ به اين سوال، بر پايه امكان وقوع تزاحم ميان اين دو مقوله و جستجو براي يافتن اولويت و وجه تقدم يكي بر ديگري استوار است. از ديدگاه آيت‌الله خامنه‌اي مي‌توان بر اساس اعتقاد به سه مقوله هماهنگي منافع ملي با مباني نظري اسلام، هماهنگي منافع ملي با هويت ملي و هماهنگي منافع ملي با اهداف فراملي، نفي ذاتي تزاحم ميان منافع ملي با مصالح اسلامي را نتيجه گرفت، زيرا از ديدگاه ايشان منافع ملي يك كشور اسلامي جدا از هويت ملي و فرهنگ اجتماعي مردم مسلمان كه برگرفته از ارزش‌هاي اسلامي است، نيست. از ديدگاه آيت‌الله خامنه‌اي، در موارد بسياري احساس تزاحم ناشي از وجود ابهام است؛ اگر ابهامات نظري و عملي سياست خارجي دولت اسلامي رفع شود و مباني آن منقح گردد، بخش مهمي از تناقضات ظاهري در بُعد عمل نيز منتفي خواهند شد. گاهي نيز تزاحم از توهّم منفعت يا مصلحت بوجود مي‌آيد. دولت اسلامي با در نظر گرفتن مباني نظري اسلام مي‌تواند با ديدي واقع‌گرايانه و بر اساس ضرورت‌هاي موجود، استراتژي‌ها و تاكتيك‌هاي مناسبي در سياست خارجي خود در راستاي حفظ منافع ملي و مصالح اسلامي تدارك ببيند.