شدت اكولوژيكي به‌زيستن، رويكردي نوين در سنجش توسعه پايدار در ايران

پايداري اصولا چالشي مبادله‌اي است كه نشان مي‌دهد انسان به خاطر بهبود كيفيت به‌زيستن بر محيط زيست فشار تحميل مي‌كند. ازميان شاخص‌هاي معرفي شده برخي هم‌چون شاخص ردپاي اكولوژيكي، پايداري محيط‌زيست، عملكرد محيط‌زيست و توسعه انساني، از توجه بيشتري برخوردار بوده‌اند. با اين وجود، كماكان فقدان شاخصي جامع كه معيارهاي اقتصادي و زيست‌محيطي، هر دو را براي سنجش پايداري در نظر بگيرد، به چشم مي‌خورد. به اين خلا در «شاخص شدت اكولوژيكي به‌زيستن»( EIWB) توجه شده‌است. دايتز، روزا و يورك در سال ۲۰۱۲ براي اولين بار اين شاخص را معرفي و آن را به عنوان سرانه‌ي فشاري كه به ازاي هر واحد به‌زيستن انسان به محيط زيست تحميل مي‌شود، براي سنجش توسعه پايدار، تعريف مي‌كنند. اين شاخص همزمان به فشار وارد بر محيط زيست و تغيير در كيفيت زندگي انسان توجه مي‌كند. براي اولين بار در ايران، مطالعه حاضر مقدار اين شاخص را براي سال‌هاي 1996 تا 2017 براي ايران محاسبه و براي سال‌هاي 2018تا 2022 با استفاده از مدلهاي ARMA و نرم‌افزار R پيش‌بيني مي‌كند.نتايج نشان مي‌دهند كه علي‌رغم افزايش ردپاي اكولوژيكي در طي حدود سه دهه گذشته، مقدار شاخص EIWB تقريبا نصف شده است، كه حاكي از بهبود وضعيت اميد به زندگي در طي اين دوره بوده است.