تحليل وضعيت نشر كتاب‌هاي حوزه‌ي پزشكي با رويكرد پديدارشناسي

زمينه و هدف: منابع پزشكي با سلامت جامعه ارتباط مستقيم داشته و كتاب به‌عنوان يكي از اصلي‌ترين منابع، از اهميت بالايي برخوردار است. اين پژوهش با هدف آسيب‌شناسي وضعيت نشر كتاب‌هاي علوم پزشكي و همچنين شناسايي مشكلات توليد محتوا، توليد فرهنگي و توليد فني در ايران از ديدگاه ناشران انجام شده است. روش بررسي: پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي، رويكرد كيفي و روش پديدارشناسي است. ابزار مورد استفاده در اين پژوهش مصاحبه‌ي نيمه ساختاريافته و جامعه پژوهش، ناشران تخصصي حوزه پزشكي در دو بخش دانشگاهي (پنج ناشر) و خصوصي (هشت ناشر) بودند. انجام مصاحبه‌ها تا مرحله اشباع داده‌ها (13 مصاحبه) ادامه يافت. ابتدا كدگذاري باز و محوري صورت گرفت كه در نهايت تعداد 402 كد، استخراج و پس از آن در تعداد 74 مقوله دسته‌بندي شد كه با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي تحليل گرديد. يافته‌ها: از ديدگاه ناشران حاضر در پژوهش به‌ترتيب، نبود سياست‌گذاري توليد محتوا(24 تكرار، 16 درصد)، ترجمه‌اي بودن درصد بالاي آثار نشر پزشكي(23 تكرار، 16 درصد)، و تخصص نداشتن ناشران پزشكي(11 تكرار، 7 درصد)، بيشترين مشكلات و آسيب‌ها(53 درصد) در حوزه‌ي توليد محتوا را در برمي‌گيرد. مشكلات توليد فرهنگي در رتبه‌ي دوم با 39 درصد و به‌ترتيب شامل تخصصي و هزينه‌بر بودن ويراستاري كتاب، حرفه‌اي نبودن داوران و نبود قوانين ساختارمند داوري با 22 تكرار معادل 46 درصد، 8 تكرار معادل 17 درصد و 6 تكرار معادل 13درصد مي‌باشد. آسيب‌ها و مسايل بخش توليد فني معادل 8 درصد بازتاب داده شده است كه مشكلات مواد اوليه چاپ و نشر(11 تكرار، 48 درصد)، مشكلات فناوري چاپ و نشر(5 تكرار، 23 درصد) و كمبود نيروي متخصص فني(3 تكرار، 13 درصد)، سه آسيب اصلي در توليد فني از ديدگاه ناشران برشمرده شده‌اند. نتيجه‌گيري: باتوجه به يافته‌هاي حاصل از اين پژوهش درباره‌ي آسيب‌هاي موجود در صنعت نشر پزشكي، مي‌توان نتيجه گرفت كه بسياري از مشكلات نشر در ايران ريشه در سياست‌هاي كلي و قوانين و فرهنگ حاكم دارد. بنابراين توجه جدي‌تر به حوزه‌ي تخصصي نشر پزشكي از سوي دولت و سياست‌گذاري كاملاً بي‌طرفانه در جهت برطرف‌كردن دغدغه‌هاي ناشران مي‌تواند موانع و مشكلات زيادي را برطرف سازد.