بررسي وضعيت سامانه‌هاي مديريت اطلاعات پژوهشي در ايران: توليد يك ابزار اعتبارسنجي

زمينه و هدف: يكي از مهم‌ترين چالش‌ها در حوزه‌ي مديريت اطلاعات پژوهشي، استفاده از نرم‌افزارهاي معتبر و باكيفيت جهت مديريت منابع پژوهشي در حوزه‌ي سلامت است. اين مطالعه با هدف توليد ابزار اعتبارسنجي سامانه‌هاي مديريت اطلاعات پژوهشي در كشور ايران انجام گرديده است. روش بررسي: اين مطالعه از نوع توصيفي است كه در دو مرحله انجام گرديد. در مرحله‌ي اول يك ابزار اعتبارسنجي سامانه‌هاي مديريت اطلاعات پژوهشي(پژوهان- پژوهشيار- ژيرو- يكتاوب- كايپر) طراحي گرديد. در مرحله‌ي بعد به‌منظور اطمينان از روايي يا اعتبار ابزار توليد شده، به يك بررسي خودارزيابي از كاربران و دست‌اندركاران سامانه‌هاي مديريت اطلاعات پژوهشي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور اقدام شد. لذا اين ابزار در اختيار ۱۰۴ پژوهشگر از كل كشور قرار گرفت. داده‌هاي گردآوري شده با استفاده از نرم‌افزار Excel و SPSS تحليل گرديد. يافته‌ها: ابزار اعتبارسنجي سامانه‌هاي مديريت اطلاعات پژوهشي شامل ۸۲ شاخص در ۴ مولفه: طراحي و معماري نرم افزار(۱۷ شاخص)، قابليت استفاده و محيط كاربري(۱۶ شاخص)، كاربري حرفه‌اي(۳۶ شاخص) و مديريتي(۱۳ شاخص) طراحي گرديد. بر اساس نتايج خوداظهاري كاربران، اين ابزار داراي ۵۷ ويژگي الزامي، ۲۶ ترجيحي و ۴ ويژگي اختياري تعريف شده است. همچنين نتايج حاصل از اعتبارسنجي انجام شده نشان داد كه بيشترين رتبه در حيطه‌ي معماري، كاربري حرفه‌اي و مديريت نرم‌افزار مربوط به سامانه‌ي كايپر و در حيطه‌ي قابليت استفاده و محيط كاربري مربوط به سامانه‌ي پژوهان است. در خوداظهاري انجام شده توسط كاربران  به تفكيك سامانه ژيرو ۱۲ مورد، سامانه كايپر ۱۱ مورد، سامانه پژوهان ۱۱ مورد و سامانه پژوهشيار ۷ مورد و سامانه يكتاوب ۵ موردتاييد بالاي ۷۵ درصد را دريافت كرده‌اند. نتيجه‌گيري: ابزار اعتبارسنجي معرفي‌شده مي‌تواند در ارزيابي سامانه‌هاي كنوني مديريت اطلاعات پژوهشي و انتخاب سامانه‌هاي جديد براي به‌كارگيري در حوزه پژوهش استفاده گردد. علاوه بر اين مي‌تواند در بهبود وضعيت موجود سامانه‌ها و خريد سامانه جديد توسط دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي كاربرد داشته باشد.