عنوان مقاله :
واژه نامۀ عربي-فارسيِ جُرجاني دربردارندۀ واژ ههايِ پزشكي، غيرپزشكي و گويش يِ گردآوريده از نوشته هايِ فارسيِ سيّد اسماعيل جرجاني
پديد آورندگان :
ميلاد بيگدلو
كليدواژه :
سيد اسماعيل جرجاني , ذخيرۀ خوارزمشاهي , واژه نامه دوزبانه , گويش هاي كهن , برابرهاي فارسي
چكيده فارسي :
اسماعيل بن حسين جرجاني از
پزشكان و نويسندگانِ شناخت هشدۀ سدۀ پنجم و ششمِ هجري
است. نوشته هايِ فارسي جرجاني از نخستين نوشته هايِ علمي
به زبانِ فارسي به شمار مي رود. او، در سراسرِ اين نوشته ها، از
اصطلاحاتِ گوناگونِ پزشكي و غيرپزشكي بهره برده و برابرهايِ
فارسي و گويشيِ آن ها را به دست داده است. گردآوري و بررسيِ اين
نمون هها براي بررسي هايِ گوناگون، از جمله در پژوهش هايِ تاريخيِ
زبان و پيگيريِ سيرِ تحوّلِ فارسي، مطالعاتِ گوي ششناختي
و نيز بررسيِ حدودِ نوآوري ها و بهره مندي هايِ زبانيِ جرجاني از
برابرهايِ ساختهٔ پيشينيانِ او ارج مند است. در نوشتهٔ حاضر، اين
اصطلاحات و برابرِ آن ها از چهار كتابِ فارسيِ جرجاني )ذخيرهٔ
غراض الطبية والمباحث العلائية، يادگار و خفيِ
َ
خوارزمشاهي، الا
علائي( گردآوري و در هيئتِ واژ هنامه اي دوزبانه درآورده شده است.
تصحيفاتِ اين بخ شها تصحيح و برايِ مواردي نيز توضيحاتي
آورده شد هاست. افزون بر اين، واژه هايِ گويشي ب هگون هاي جداگانه
آورده شده و نمون ههايي از كاربردِ اين واژ هها در گويش هايِ امروزي
به دست داده شده است.