بررسي انطباقي ادراك بصري افراد در گردش مجازي (تور مجازي) و واقعي بناهاي تاريخي، مطالعه موردي: مسجد امام خميني تهران

با توجه به شيوع و همه‌گيري ويروس كرونا، رواج استفاده از واقعيت مجازي و تورهاي مجازي در معرفي ابنيه ارزشمند تاريخي، بازديد مكان‌هاي فرهنگي- گردشگري و همچنين زيارت مجازي اماكن متبركه، به‌صورت چشم‌گيري رو به رشد بوده است. با توجه به پژوهش‌هاي انجام‌شده، فناوري واقعيت مجازي توانايي قابل قبولي در شبيه‌سازي فضا براي ادراك بصري مخاطبان دارد. از طرفي بسياري از افراد به‌دليل هزينه‌ بر بودن و در دسترس عموم نبودن عينك‌هاي واقعيت مجازي، توانايي گردش مجازي به‌وسيله ابزار واقعيت مجازي را ندارند. در مقابل، تورهاي مجازي نياز به تجهيزات خاصي براي گردش مجازي ندارند و به‌ راحتي با هر كامپيوتر يا گوشي هوشمندي بهره‌گيري از اين فناوري ميسر است. تاكنون پژوهشي درباره سنجش ادراك بصري افراد به‌واسطه تورهاي مجازي صورت نگرفته است. اين پژوهش با هدف بررسي انطباقي ادراك بصري افراد در گردش مجازي (تور مجازي)، نسبت به گردش واقعي در محيط تاريخي، از روش آزمايشي طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون يك گروهي پيروي مي‌كند؛ به همين منظور مخاطبان يك‌بار به‌صورت گردش واقعي و يك‌بار به‌صورت گردش مجازي، مسجد امام خميني را كه در بازار بزرگ تهران واقع شده است، مورد مشاهده و سپس مورد پيمايش قرار داده‌اند. براي تحليل داده‌ها از آزمون T وابسته (زوجي) و نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. پايايي پرسشنامه توسط آزمون آلفاي كرونباخ و روايي پرسشنامه توسط مشورت با متخصصان تأييد شده است. جامعه آماري پژوهش، دانشجويان معماري و طلبه‌ها هستند. براساس نتايج به‌دست‌آمده، ادراك بصري مخاطبان در گردش مجازي و واقعي تفاوت معناداري با يكديگر ندارند. در بسياري از پژوهش‌ها، نياز به بررسي متغيرهايي است كه در فضاي واقعي امكان سنجش آنها وجود ندارد يا بررسي اين‌گونه متغيرها بسيار هزينه‌بر است. همچنين در بعضي از موارد، بررسي ميداني فضاها بسيار زمان‌بر و يا به علت‌هاي گوناگون امكان‌پذير نيست. در اين موارد مي‌توان از تور مجازي بهره برد.