تحليل رويكردي طرح حفاظت و بهسازي ميراث با ارزش روستايي ايران در قياس با تجارب جهاني

ارزيابي اسناد برنامه‌ريزي روستايي از جمله طرح‌هاي بهسازي و مرمت روستايي در ايران از بدو آغاز خود در دوره مشروطه تاكنون ناظر به وجود چالش‌ها و خلأهاي دائمي يا مقطعي بوده است. بسياري از چالش‌هاي مذكور معلول وجود رويه‌ها و بسترهاي مديريتي ناكارآمد، منقطع و بعضاً منسوخ هستند. ضمن ‌آنكه با وجود تغييرات رويكردي، نظام برنامه‌ريزي روستايي به‌خصوص طرح‌هاي بهسازي بافت‌هاي با ارزش، همواره بر رويه‌هاي تك‌بعدي و فرايندهاي يكسونگر متكي بوده و نگرشي كالبدي و رويكردي صرفاً ميراثي داشته‌اند؛ بنابراين اين گروه از طرح‌ها فاقد ادبيات نظري مدون و در چارچوب جريان‌هاي فكري مشخص بوده‌اند. بر اين اساس مطالعات تطبيقي مي‌تواند با تأكيد بر استخراج كليدواژه‌هاي موفقيت تجارب خارجي، بهبود و افزايش اثربخشي رويه‌اي و محتوايي طرح‌هاي بهسازي بافت‌هاي با ارزش روستايي را سبب شود؛ از اين‌رو هدف از انجام اين پژوهش تدقيق چالش‌هاي رويكردي طرح‌هاي حفاظت بافت‌هاي با ارزش روستايي ايران است. مضاف بر آنكه در اين پژوهش از روش‌هاي كيفي مشتمل بر تحقق تطبيقي، موردپژوهي، اقدام‌پژوهي و تحليل محتوا بهره برده شده و ۶۳ نمونه از ايران و جهان مورد بررسي قرار گرفته است. مطالعات حاكي از آن بوده است كه اين گروه از طرح‌ها در ايران، در قياس تطبيقي با تجارب خارجي، به لحاظ محتوا و رويه نيازمند اصلاح در ساز و كار اجرايي و نظارت، تحقق انعطاف‌پذيري در شرح خدمات، تغيير نظام مديريتي، تغييرات رويكردي و ارتقا و تثبيت در جايگاه اسنادي هستند. همچنين رويكرد مواجهه با ميراث روستايي بايد مبتني بر نگاهي راهبردي به‌صورت هدايت‌گر، جامع و مشاركتي باشد.