ميراث جهاني ليورپول، مانع يا محركي براي توسعه؟

جهاني‌شدن ميراث‌فرهنگي و درنورديدن مرزهاي ملي، در هر كشوري از اهميت بالايي برخوردار است؛ چراكه ضمن تمايزجويي فرهنگي در جهان، فرصت‌هايي براي توسعه نيز پيش‌روي آنها قرار مي ‌دهد. تجربه ليورپول اما زاويه ديگري از خوانش دولت-ملت ها در نسبت‌شان با ميراث‌جهاني را روايت مي كند. تجربه اي كه با اولويت قائل شدن براي امر توسعه ميراث جهاني شهر را در محاق قرار مي دهد. واكاوي و شناسايي نكات و مسائلي كه در برساخت اين تجربه نقش داشته، معطوف به اين پرسش كه «چرا در ليورپول منافع توسعه به حفاظت از ميراث‌جهاني شهر ارجح دانسته مي ‌شود؟»، هدفي است كه از طريق مطالعه‌اي اسنادي- تاريخي و متكي بر تحليل محتوا، در اين مقاله دنبال شده‌است. نتيجه مطالعه نشان مي دهد كه بروز اين تعارض و گذر از ميراث‌جهاني به نفع اهداف توسعه، نخست متاثر از گفتمان نظري حاكم در سطح ملي و محلي است؛ گفتماني با بن‌مايه‌هاي توسعه كه در رويكرد مديريتي و نظارتي و ويژگي محتوايي اسناد هدايت و نظام برنامه‌ريزي نيز رخنه كرده‌است؛ و در وهله بعد، تحت تاثير ضعف رويه‌اي و محتوايي نهاد حفاظت در سطح بين‌المللي است. بر اين اساس، تعديل و تغيير گفتماني از گفتمان صرف توسعه به گفتمان حفاظت‌وتوسعه توامان در سطح ملي و محلي، و اتخاذ رويكرد و نگرش مثبت و متعهدانه در ارتباط با ميراث‌جهاني و اصول يونسكو از سوي دول عضو، در كنار ارتقاء جايگاه نهادي يونسكو و ويژگي‌هاي كاربردي اسناد توليدي آن، راهكارهايي است كه به حمايت جامع‌تري از ميراث‌فرهنگي و طبيعي بشر و جلوگيري از بروز چنين تجاربي منتج خواهد شد.