تحليل روايت كنش جمعي روزنامه‌نگاران؛ از توسعه‌ي مطبوعات در ايران تا نهادينه نشدن توسعه

«كنش جمعي» ظرفيت و كيفيت ارتباطي آن دسته از بازيگران اجتماعي است كه از طريق تفاهم و تعهدات مربوط به نقش، اراده‌هاي فردي را از طريق اراده‌هاي جمعي تحقق مي‌بخشند، و تغيير نهادي منجر به توسعه را، از طريق ترغيب اراده‌ي سياسي به پذيرش «خير عمومي»، سبب مي‌شوند. اين پژوهش با محوريت مفهوم «كنش جمعي»، با رد آن‌دسته از ديدگاه‌هاي رايج در تحليل معضل توسعه‌نيافتگي مطبوعات در ايران كه به ارائه‌ي راه‌حل‌هاي بالا به پايين مي‌پردازند، براين باور است كه فقدان شكل‌گيري «عامليت نهادي» از مسير نهادهاي صنفي كه با حضور همه‌ي كنشگران مطبوعاتي امكانپذير است؛ حلقه‌ي گمشده‌ي توسعه نيافتگي مطبوعات در ايران است.  اين تحقيق دوره‌ي زماني پس از خرداد 1376 تا خرداد 1401 را شامل مي‌شود. داده‌هاي مورد نياز با  انجام مصاحبه‌ي روايتي با روزنامه‌نگاران و بهره‌گيري از متون و داده‌هاي كتبي جمع‌آوري شد. درتحليل داده‌ها، از شيوه‌ي تحليل روايتي با بهره‌گيري از مدل تماتيك براي مضمون‌سازي استفاده گرديد. با استفاده از نمونه‌گيري «هدفمند تركيبي» تلاش شد تا دستيابي به «نمايابي يا تطبيق‌پذيري داده‌ها» امكان‌‌پذير شود.نتايج بيانگر آن هستند كه در تشكل‌هاي صنفي مطبوعاتي، روابط «غيريت‌سازانه» با ساير نهادهاي قدرت، جاي خود را به روابط با «همكاران» داده كه اغلب امكان دستيابي به «اجماع» براي برداشتن گام‌هاي لازم و كنش‌هاي جمعي موثر براي توسعه را از ميان برده و يا بسياركاهش داده‌است. همچنين فرآيندهاي ناپايدار توسعه‌ي مطبوعات در ايران به ويژه در مجموعه‌ها و انجمن‌هاي صنفي دچار فقدان «روابط موثر اجزا»ست، كه نهادسازي كنش‌ جمعي را با مشكل مواجه مي‌كند. «منابع هويتي» و «حرفه‌يي» به «منابع مادي» پيوند ندارد و از اينرو نمي‌تواند به «اقدامات هژمونيك» و شكل‌گيري«عامليت نهادي» كه براي تثبيت گفتمان‌هاي توسعه لازم  است منجر شود.