اثر ارتفاع از سطح دريا بر توابع توزيع قطر، ارتفاع و مساحت تاج بلوط اوري

سابقه و هدف: اجراي عملكردهاي اقتصادي و غير اقتصادي جنگل‌ها مستلزم برنامه‌ريزي و مديريت كارآمد در جنگل است كه اين امر نياز به كسب اطلاعات قابل اعتماد و حقيقي از منابع جنگلي دارد و اين اطلاعات بهينه از جزئيات پارامترهاي توده‌هاي جنگلي كسب مي‌شود. مدل‌هاي توزيع احتمال انواع پارامترهاي درختان توده، اطلاعات بسيار مفيدي از تعاملات پيچيده بين درختان و محيطشان در اختيار قرار مي‌دهند و به‌طور دقيقي فرآيندهاي رشد درختان را توصيف مي‌كنند. هدف مطالعه حاضر توسعه مدل‌هاي توزيع مناسب براي قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوري (Quercus macranthera Fisch. Mey.) در جنگل ارسباران و ارزيابي اثر ارتفاع از سطح دريا بر اين مدل‌ها است.مواد و روش‌ها: نمونه‌برداري به روش انتخابي از توده‌هاي بلوط اوري واقع در جنگل ارسباران در مختصات 38 درجه و 57 دقيقه عرض شمالي تا 47 درجه و 17 دقيقه طول شرقي در سه دامنه ارتفاعي 1200 تا 1300، 1300 تا 1400 و 1500 تا 1600 متر بالاتر از سطح دريا كه اين گونه بيشترين حضور را داشت و در قطعه‌هاي نمونه به ابعاد 100 × 100 متر در سه تكرار انجام شد. در داخل قطعات نمونه قطر برابر سينه، ارتفاع كل و دو قطر عمود برهم تاج تمام درختان، اندازه‌گيري صد درصد شد. محاسبه آماره‌هاي كمي و مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از آناليز واريانس و آزمون توكي در محيط نرم افزار SPSS 16 بررسي شد و بررسي انواع توزيع‌هاي آماري در نرم افزارEasyfit 5.5 انجام شد و توابع توزيع احتمال پارامترهاي قطر برابر سينه درختان، ارتفاع و مساحت تاج درختان با استفاده از آزمون نيكويي برازش كولموگروف-اسميرنوف در سطح اطمينان 95 و 99 درصد، بررسي و گزارش شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بهترين تابع براي توزيع قطر برابر سينه درختان در ارتفاع اول، دوم و سوم به ترتيب توزيع بتا، نرمال و بتا بود. آزمون نيكويي برازش براي ارتفاع درختان نشان داد كه درختان در ارتفاع اول توزيع ويبول و در ارتفاع دوم و سوم توزيع بتا داشتند. مساحت تاج درختان نشان داد كه توزيع‌هاي ويبول در ارتفاع اول و بتا براي ارتفاع دوم و سوم مناسب‌ترين مدل‌ها براي نشان دادن توزيع احتمال اين پارامتر بودند. همچنين قطر درختان در سه دامنه ارتفاعي تفاوت معني‌داري نشان ندادند، درحالي‌كه ارتفاع درختان در مناطق مرتفع‌تر به‌طور معني‌داري بيشتر بود و تاج درختان به شدت تحت تأثير افزايش ارتفاع از سطح دريا بوده و تفاوت معني‌داري را در هر سه ارتفاع نشان داد (p≤ 0.05).نتيجه‌گيري: براساس نتايج حاصل از مطالعه حاضر، ارتفاع از سطح دريا عامل مؤثري بر ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوري بود و عامل اثرگذار بر ايجاد تنوع توابع توزيع احتمال قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوري در جنگل ارسبارن محسوب مي‌شود كه مي‌تواند ناشي از اثر ارتفاع بر عوامل محيطي جنگل مانند آب و هوا، خاك، رطوبت و همچنين ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي درختان باشد. اطلاعات حاصل مي‌تواند نتايج قابل استنادي در اختيار مديران و تصميم گيرندگان برنامه‌ريزي جنگل‌هاي ارسباران قرار دهد.