تأثير شدت برداشت در شيوه جنگل‌شناسي تك گزيني بر مشخصات ساختار توده‌ ممرز آميخته

سابقه و هدف: نشانه‌گذاري و برداشت درختان با شدت‌هاي مختلف در شيوه جنگل‌شناسي تك گزيني تابعي از مشخصات توده، رويشگاه و نظر كارشناس است. شدت برداشت متفاوت بر توده باقي‌مانده و وضعيت تجديد حيات كه آينده جنگل را معرفي مي كند تأثير قابل‌ملاحظه‌اي دارد. تأثير شدت برداشت بر مشخصه‌هاي مختلف جنگل و توده جنگلي از جمله بر ساختار جنگل‌هاي هيركاني ارزيابي نشده است. پژوهش حاضر به بررسي و مقايسه مشخصه هاي ساختار توده ممرز آميخته در يك توده شاهد (بهره برداري نشده) و توده برداشت‌شده با شدت‌هاي متفاوت مي پردازد.مواد و روش‌ها: براي انجام اين پژوهش از شبكه نمونه‌برداري منظم تصادفي به ابعاد 300 در 400 متر استفاده گرديد. تعداد 70 قطعه‌نمونه نيم هكتاري در 24 پارسل از دو توده برداشت‌شده و شاهد، اندازه‌گيري گرديد و اطلاعات درختان و خشك‌دارها در قطعات نمونه برداشت شد. با توجه به اطلاعات صورت‌مجلس برداشت، توده ها به چهار گروه برداشت با شدت كم، متوسط، زياد و بدون برداشت (شاهد) تقسيم گشت. براي تعيين ساختار توده از مثلث ساختار انجمن جنگلباني فرانسه استفاده شد و با توجه به نمودار نيمه لگاريتمي، تعداد كل درختان در طبقه‌هاي قطري 5 سانتي‌متري بين 40 تا 90 سانتي‌متر قرار گرفتند.يافته‌ها: تراكم گونه ممرز به‌عنوان گونه اصلي در توده برداشت شده بيش‌تر از توده شاهد بود اما قطر برابرسينه كم‌تري داشتند. نتايج نشان داد شدت برداشت تأثيري بر مشخصه‌هاي ارتفاع لوري، حجم درختان و حجم خشك‌دار نداشت درحالي‌كه تأثير آن بر قطر برابرسينه و مشخصه‌هاي تاج‌پوشش به‌ويژه ارتفاع تنه و تاج، سطح و حجم تاج درختان معني‌دار بود. كم‌ترين شدت برداشت بيش‌ترين تأثير افزايشي را بر سطح تاج (47 درصد) و حجم تاج (142 درصد) درختان ايجاد نمود و افزايش شدت برداشت در كوتاه‌مدت منجر به بهبود مشخصه حجم تجاري تنه شد. ساختار توده‌هاي برداشت‌شده تفاوت معني‌داري با توده شاهد نداشت هرچند بيش‌ترين شدت برداشت باعث جوان‌تر شدن توده‌ها و ايجاد ساختار كم‌قطر و ميان‌قطر شد. شدت برداشت متوسط بيش‌ترين شباهت از لحاظ قرارگيري قطعات نمونه در هفت كلاسه ساختار را با توده شاهد داشت. اغلب توده‌ها ساختاري نامنظم، قطور و ميان قطر داشتند كه گوياي وضعيت ساختاري براي توده‌هاي نامنظم ناهمسال براي تمامي توده‌هاي ممرز آميخته بررسي شده است.نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه شيوه تك‌گزيني با شدت كم‌تر از 13.5 درصد در توده ممرز آميخته جنگل شصت‌كلاته باعث بهبود مشخصات ساختار توده گرديده كه اين موضوع بيان‌كننده اهميت و تأثير مديريت صحيح و اجراي مناسب شيوه تك گزيني در حفظ و بهبود ساختار توده جنگلي ممرز آميخته مي باشد. با توجه به نزديكي ساختار توده در شدت برداشت متوسط (بين 3.5 تا 9.5 درصد) با توده شاهد اين شدت به‌عنوان شدت بهينه در تنظيم ساختار توده ممرز آميخته ميان‌بند جنگل‌هاي شرق هيركاني معرفي مي‌گردد.