تاثير برخي محرك‌هاي شيميايي و عصاره درخت چريش (Azadirachta indica Jussieu) در القاي مقاومت سيستميك درختان بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) به عوامل بيماري زا

مقاومت سيستميك يكي از راه‌هاي افزايش مقاومت به آفات و بيماري‌ها در گياهان است. سازوكارهاي دفاعي گياهان را مي‌توان با برخي محرك‌هاي شيميايي در برابر تنش‌هاي محيطي تقويت كرد. بدين منظور در اين تحقيق از غلظت‌هاي مختلف محرك‌هايي مانند اسيد ساليسيليك، فسفيت پتاسيم، عصارۀ گياه چريش، دو سويه باكتري محرك رشد و سم آفت‌كش ايميداكلوپرايد استفاده گرديد و ميزان بازدارندگي آنها در شرايط آزمايشگاهي بر روي دو عامل بيماري‌زاي قارچ زغالي بلوط و باكتري Breneria sp. در محيط كشت بررسي شد. همچنين تأثير اين محرك‌ها بر درختان بلوط ايراني با خشكيدگي تاج در شرايط عرصۀ جنگلي نيز بررسي شد و پس از سه هفته برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي درختان مانند محتواي نسبي آب و نرخ نشت الكتروليت برگ، كلروفيل و عملكرد فتوسيستم اندازه‌گيري شد. نتايج مقايسۀ ميانگين دانكن نشان داد كه با افزايش غلظت محرك‌هاي يادشده، بازدارندگي آنها در برابر قارچ و باكتري بيماري‌زا در شرايط آزمايشگاهي به‌طور معني‌داري افزايش يافت و كمترين تأثير بازدارندگي را دو سويه باكتري محرك رشد نشان داد. همچنين درختان تيمارشده با عصارۀ چريش، فسفيت پتاسيم و ايميداكلوپرايد توانستند آسيب غشاي سيتوپلاسمي خود را به‌طور معني‌داري نسبت به كنترل (آب مقطر) كاهش دهند و همچنين عملكرد بيشينۀ فتوسيستم در اين تيمارها و اسيد ساليسيليك افزايش نشان داد. نتايج بيانگر تأثيرات مثبت همۀ تركيبات طبيعي به‌كار رفته در تحقيق براي كنترل خشكيدگي درختان بلوط ايراني است و مي‌توان از آنها براي مبارزه با آفات و بيماري‌ها و به‌جاي سموم شيميايي مانند ايميداكلوپرايد استفاده كرد.