بررسي پويايي‌هاي سرريز تلاطمات بين بازده بخش‌ها با رويكرد اتصالات خودرگرسيون برداري با پارامترهاي متغير در طول زمان (TVP-VAR)؛ شواهدي از بازار سهام ايران

شناسايي اتصالات بين صنايع مختلف، امري حياتي براي مديريت سبد و سياست‎گذاري است و براي اقتصادهاي در حال توسعه‌اي نظير ايران نيز حائز اهميت است. در اين مقاله داده‌هاي بازدهي با تواتر بالاي روزانه براي مجموعه‌اي از صنايع بورسي (12 صنعت در قالب 4 خوشه اصلي كه بيش از 70 درصد ارزش بازاري بورس اوراق بهادار را در اختيار دارند) طي دوره 1388/07/19 تا 1401/07/12 استفاده شده است تا سرريزهاي ايستا و پويا در سطح كل و بخشي با به‌كارگيري مدل خودرگرسيون برداري با پارامترهاي متغير در طول زمان (TVP-VAR) و شاخص‌ اتصالات ديبولد-ييلماز (2012) برآورد شوند. يافته‌ها حاكي از آن است كه اولاً بيش از 56 درصد از واريانس خطاي پيش‌بيني را مي‌توان به تغييرات بين بخشي در اين شبكه نسبت داد لذا هم‌حركتي مشترك نسبتاً قوي بين صنايع مختلف وجود دارد. ثانياً، اتصالات بين عملكرد صنايع مختلف طي زمان به‌طور قابل ملاحظه‌اي تغيير يافته است. قوي‌ترين اتصالات و سرريزها در سال‌هاي اخير و با صعود و سقوط بي‌سابقه بازار سهام مشاهده مي‌شود كه در اواخر سال 1400، به نقطه اوج خود رسيد و شاخص اتصالات كل، رقم 85 درصد را تجربه نمود. ثالثاً «فلزات اساسي» و «سرمايه‌گذاري» به‌عنوان انتقال‌دهندگان دائمي شوك‌ها و «قند و شكر» و «سراميك» در نقش پذيرنده دائمي تلاطمات، ايفاي نقش كرده‌اند كه مؤيد وجود اثر تقدم-تأخر در بازار سهام است. رابعاً وجود اتصالات قوي جفتي بين «فلزات اساسي و كانه‌هاي فلزي» و «صنايع غذايي-قند و شكر» حكايت از انتقال شوك‌ها از صنايع پايين دستي به صنايع بالادستي در خوشه‌هاي مورد بررسي دارد.