تغييرات مورفوفيزيولوژيك گياه كينوا در پاسخ به كاربرد خاكي نيتروژن تحت تنش شوري آب آبياري

به‌منظور بررسي تأثير سطوح مختلف نيتروژن بر برخي از صفات گياه كينوا (ژنوتيپ Giza1) تحت تنش شوري آب آبياري، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار در گلخانه دانشكده كشاورزي دانشگاه شاهد تهران اجرا شد. در اين آزمايش، نيتروژن به‌عنوان فاكتور اصلي شامل 0، 50، 100 و 200 كيلوگرم بر هكتار طي دو مرحله در زمان كاشت و پيش از گلدهي اعمال شد. شوري آب آبياري شامل شاهد، 3، 6، 9، 12 و 15 دسي‌‌‌زيمنس بر متر به‌عنوان فاكتور فرعي با آبياري گلدان‌ها در نظر گرفته شد و شوري اوليه خاك 13 دسي‌زيمنس بود. نتايج نشان داد كه كود نيتروژن و شوري آب آبياري تأثير معني‌داري بر صفات مورفولوژيك و فيزيولوژيك اندازه‌گيري شده داشت. بيشترين عملكرد در تيمار شاهد حاصل شد. افزايش كود نيتروژن تا 200 كيلوگرم در هكتار باعث كاهش ۸ درصدي عملكرد دانه و افزايش ۱۳ درصدي وزن هزار دانه نسبت به شاهد شد. بيش‌ترين ميزان عملكرد با مقدار عددي 8/79 گرم در گلدان در تيمار شاهد شوري آب آبياري (EC عصاره گل اشباع 13 دسي‌زيمنس بر متر) حاصل شد. همچنين شوري آب آبياري 15 دسي‌زيمنس بر متر نسبت به شاهد به‌ترتيب باعث كاهش ۳۰ و ۲۴ درصدي عملكرد دانه و وزن هزار دانه شد. مقدار محتواي نسبي آب، جذب نيتروژن، سديم و كلريد گياه با افزايش شوري افزايش يافت و ارتفاع بوته، پتاسيم و نسبت پتاسيم به سديم گياه به‌طور معني‌داري كاهش پيدا كرد. افزايش شوري آب آبياري تا 15 دسي‌زيمنس بر متر باعث كاهش 6 درصدي پتاسيم و افزايش 9 درصدي سديم اندام هوايي كينوا نسبت به شاهد شد، كه اين تغييرات جزئي در پتاسيم و سديم گياه مي‌تواند مكانيسم مقاومتي براي كاهش آثار تنش شوري باشد. در مجموع، با توجه به نتايج به‌دست آمده كاشت اين گياه را در مناطقي كه شوري آب آبياري و خاك و همچنين حاصلخيزي كم خاك عامل محدود‌كننده است، مي‌توان توصيه كرد.