تدوين مدل اجرايي ماليات‌هاي زيست محيطي

هدف: امروزه به دليل صنعتي شدن و افزايش آلودگي‌هاي زيست محيطي يكي از دغدغه‌هاي اصلي دولت‌ها و سازمان‌هاي حفاظت از محيط زيست كنترل و كاهش آلاينده‌ها است. ماليات‌هاي زيست محيطي به عنوان يك سياست بازدارنده مي‌تواند نقش مهمي در كاهش اثرات گازهاي گلخانه‌اي داشته باشد؛ اما كشورهاي در حال توسعه مانند ايران، به دليل عدم آگاهي از مزاياي اين سياست و همچنين وجود مشكلات اجرايي، توجه چنداني به آن ندارند. بنابراين، اين تحقيق قصد دارد مدلي براي اجراي ماليات‌هاي زيست محيطي ارائه دهد. روش: اين مطالعه از روش تحقيق تركيبي كمي- كيفي براي دستيابي به نتايج بهره مي‌برد. در مرحله اول 22 عامل موثر بر اجراي ماليات‌هاي زيست محيطي از تحقيقات موجود شناسايي و در 6 بُعد دسته‌بندي شدند. روش تحقيق در اين مرحله توصيفي پيمايشي بوده و ابزار گردآوري اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته است كه پايايي آن بر اساس آلفاي كرونباخ 94.6 % به دست آمد. حجم نمونه اين مرحله از طريق فرمول كوكران ۱۹۶ بدست آمد. در مرحله دوم با استفاده از مدل‌سازي ساختاري تفسيري (ISM)، مدلي براي اجراي ماليات‌هاي زيست‌محيطي، با استفاده از ابعاد تاييد شده در مرحله قبل، تدوين مي‌شود. يافته‌ها: در مرحله اول تمامي 6 بُعد و 22 عامل موثر بر اجراي ماليات‌هاي زيست محيطي توسط 198 خبره مورد تاييد قرار گرفت. خبرگان مرحله اول شامل مديران ارشد و كارشناسان ادارات دارايي و ماليات استان‌هاي تهران، كرمان و شيراز بودند. مرحله دوم (روش ISM) نيز با استفاده از نظرات 24 استاد دانشگاهي و خبره پژوهشي انجام شد و نتايج نشان داد كه در بين 6 بُعد، ابعاد اجتماعي و زيست محيطي مهم‌ترين ابعاد در مدل اجراي ماليات زيست محيطي بوده و در ادامه بُعد قانوني از اهميت بالايي برخوردار است. اين تحقيق در نيمه اول سال 1400 انجام شده است. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي مدل مي‌توان بيان كرد بررسي گام به گام اين ابعاد، راه حل كليدي براي اجراي مدل ماليات‌هاي زيست محيطي مي‌باشد. در اين صورت دولت‌ها مي‌توانند هم به عمكرد اقتصادي بهتري دست يابند و هم از آسيب‌هاي زيست محيطي پيشگيري كنند.