بررسي وضعيت كتابخانه‌‌هاي عمومي ايران از نظرِ ارائه خدمات به معلولان

هدف: اين پژوهش با هدف كشف وضعيت كتابخانه‌‌هاي عمومي تحت پوشش نهاد كتابخانه‌‌هاي عمومي كشور از نظرِ ارائه خدمات به معلولان (جسميحركتي، نابينايان و كم‌‌بينايان، ناشنوايان و كم‌‌شنوايان) انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از نظرِ هدف كاربردي و از نظرِ روش اجرا پيمايشي است كه به‌صورت مقطعي انجام شده است. جامعه آماري اين پژوهش را كليه كتابخانه‌‌هاي عمومي تحت پوشش نهاد كتابخانه‌‌هاي عمومي تشكيل مي‌دهند كه به‌صورت سرشماري مورد بررسي قرار گرفتند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسش‌نامه‌اي محقق‌ساخته بود. براي تجزيه‌وتحليل داده‌‌ها و ارائه آمار توصيفي، از نرم‌‌افزار SPSS 23 استفاده شد. يافته‌‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه از نظرِ ارائه خدمت به گروه‌هاي مختلف معلولان، 50 درصد كتابخانه‌‌ها به معلولان جسميحركتي ارائه خدمات مي‌كنند اما تنها 11 درصد كتابخانه‌‌ها به ناشنوايان و كم‌شنوايان و 12 درصد به نابينايان و كم‌‌بينايان خدمات ارائه مي‌دهند. وضعيت كتابخانه‌‌هاي موردبررسي در هفت مقوله سياست‌گذاري و بودجه، دسترس‌‌پذيري ساختمان و فضاي فيزيكي، تبليغات و توسعه خدمات ، خدمات و برنامه‌‌هاي جانبي، مجموعه منابع، نيروي انساني، و تجهيزات و فناوري‌هاي كمكي از نظرِ ميانگين پايين‌‌تر از حد متوسط بود. در اين ميان، مقوله دسترس‌‌پذيري ساختمان و فضاي فيزيكي كتابخانه‌‌ها، با ميانگين 2.49 بالاترين و مقوله آموزش كاركنان با ميانگين 1.49 در ميان كتابخانه‌هاي عمومي كشور پايين‌ترين ميانگين را داشتند. اصالت/ارزش: توجه كتابخانه‌‌ها به نيازها و انتظارات معلولان در زمينه خدمات و امكانات امري ضروري است. تاكنون، بررسي وضعيت كتابخانه‌‌هاي عمومي در زمينه ارائه خدمات به معلولان با اين حجم از گستردگي انجام نگرفته است. يافته‌‌هاي اين پژوهش مي‌تواند راهگشاي مسئولان، مديران و كتابداران كتابخانه‌‌هاي عمومي به‌منظور ارائه خدمات بهتر به اين گروه از جامعه باشد.