مدل ارزيابي زمان تخليه اضطراري جمعيت در اماكن پر ازدحام

زمينه و هدف: تخليه اضطراري از نخستين مراحل مديريت بحران به‌شمار مي رود كه بايد در كم‌ترين زمان ممكن انجام شود و مي تواند تأثير به‌سزايي در كاهش مرگ و مير ناشي از وقوع مخاطره داشته باشد. لذا هدف اين مقاله، ارزيابي زمان تخليه اضطراري فرودگاه مهرآباد در شرايط اضطراري از طريق شبيه‌سازي استراتژي‌هاي تخليه اضطراري جمعيت مي‌باشد. روش: روش پژوهش از نوع توصيفي- تحليلي، از نظر حل مسأله، تركيبي و نوع نتايج، تبييني مي‌باشد. جمع‌آوري اطلاعات ميداني و اسنادي انجام گرفته است. جامعه آماري شامل 53 نفر از متخصصان، هيأت علمي و دانشجويان تحصيلات تكميلي مي باشند. از نمونه گيري تصادفي و از فرمول كوكران استفاده شده است. بعد از انجام مصاحبه و تكميل پرسشنامه، 8 سناريو با حداكثر دو عامل ناسازگار از نرم افزار ويزارد حاصل شده است و از اين 8 سناريو، سناريوي پنجم به دليل اينكه عامل بحراني در آن بيشتر تعريف شده است، شبيه‌سازي شده است. سپس شبيه‌سازي عامل بنيان (اني لاجيك) در سناريوي پنجم در دو حالت الف و ب انجام شده است. يافته‌ها: سناريو پنجم با ارزش سازگاري 1- و عدد توصيفي 1 و تأثير كلي 60 و وجود حالت بحراني بيشتر در بررسي وضعيت عوامل به تفكيك هر سناريو، نسبت به سناريو‌هاي ديگر در شرايط بحراني‌تري قرار دارد، زيرا خود اتاق بازرسي داراي گيت است كه از سرعت خروج افراد مي كاهد و زمان مورد نياز خروج افراد را افزايش مي دهد. زمان كل تخليه در سناريوي پنجم، 84 دقيقه و زمان شبيه‌سازي7.93 دقيقه مي‌باشد. در حالت الف، 3600 نفر در 98 دقيقه محل را ترك مي‌كنند و در حالت ب نيز، همين تعداد نفر در 105 دقيقه محل را ترك مي‌نمايند. نتيجه گيري : سناريوي پنجم در بين سناريوها در شرايط بحراني‌تري قرار دارد. در حالت ب زمان نسبت به حالت الف افزايش يافته است. در واقع، افزايش زمان در حالت ب به اين دليل است كه فقط موانع مسير برداشته شده و درب اضافه نشده است. از اين رو مي‌توان نتيجه گرفت كه تنها رفع موانع، روش كارآمدي براي كاهش زمان نمي‌باشد و بايد درب اضطراري نيز به مدل اضافه شود. همچنين با توجه به سناريوي پنجم، تاب‌آوري سالن شماره 2 فرودگاه در شرايط اضطراري مناسب نمي‌باشد. در سناريوي پنجم و به تبع آن مدل‌هاي الف و ب، تراكم در نظر گرفته شده 2000 نفر (تراكم معمول روزانه فرودگاه) مي‌باشد، كه با ايجاد بحران و مسدود شدن مسيرها، گره‌هاي جمعيتي در مدل مشاهده مي‌گردد و صرفاً زماني كه تعداد افراد از 1000 نفر بيشتر نباشد را مي‌تواند به طور ايمن تخليه نمايد. برخلاف پژوهش‌هاي پيشين كه نگاهي تك بُعدي به موضوع تخليه اضطراري داشته‌اند، اين مقاله رويكردي تركيبي دارد و اين از مزاياي اين تحقيق نسبت به تحقيقات گذشته است كه از تكنيك تصميم‌گيري آثار متقابل براي شناسايي سناريوها و متغيرهاي وزن‌دار در كنار تكنيك شبيه‌سازي بهره برده است و به مسأله پرداخته است.