مسئله قرائت‌هاي مختلف در رويكرد اجتهادي به علوم انساني و اجتماعي و نسبت آن با هرمنوتيك

از جمله روش‌هايي كه در توليد و تدوين علوم انساني و اجتماعي اسلامي به‌كار گرفته مي‌شود روش «اجتهادي» است. عوامل گوناگوني موجب مي‌شود محققان علوم انساني و اجتماعي اسلامي هنگام به‌كارگيري روش «اجتهادي» و برداشت از آيات و روايات اختلاف‌نظر پيدا كنند و قرائت‌هاي مختلفي از ديدگاه اسلام در آن مسئله ارائه نمايند. از سوي ديگر، پذيرش مباني هرمنوتيك در خوانش متن و فهم و برداشت از آن نيز مستلزم پيدايش و پذيرش قرائت‌هاي مختلف از متن است. ازهمين‌‌رو پرسشي كه مطرح مي‌شود اين است كه درباره علوم انساني و اجتماعي اسلامي، در صورت بروز پديده قرائت‌هاي مختلف چه بايد كرد؟ آيا بحث قرائت‌هاي مختلف در روش «اجتهادي» همان قرائت‌هاي مختلفي است كه در اثر خوانش هرمنوتيكي متن پيش مي‌آيد يا با آن متفاوت است؟ مقاله پيش‌رو كوشيده است نشان دهد كه اختلا‌ف‌نظر در برداشت از آيات و روايات، به اختلاف در عواملي همچون متن‌شناسي، ميزان و نحوه استنطاق از متن، زبان متن، ميزان دخالت دادن معارف بيرون از متن، امكان تقسير متن به متن، و قراين مربوط به كلام بازمي‌گردد و به آنچه در هرمنوتيك فلسفي و رايج مطرح مي‌شود ربطي ندارد