ارزيابي و پهنه‌بندي حساسيت وقوع زمين‌لغزش با استفاده از روش آماري در حوضه آبخيز باليخلي (ايستگاه يامچي)

اين پژوهش با هدف تشخيص و تعيين ميزان حساسيت وقوع زمين‌لغزش و عوامل زمينه‌ساز آن در حوضه آبخيز بالخيلي واقع در استان اردبيل انجام گرفت. در اين راستا، با استفاده از روش ارزش اطلاعاتي (LIM) و با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي از قبيل نقشه‌هاي توپوگرافي، زمين‌شناسي، مدل رقومي ارتفاع و تصاوير ماهواره‌اي، لايه‌هاي رستري مربوط به متغيرهاي مستقل و متغير وابسته (سياهه زمين‌لغزش) تهيه گرديد. متغيرهاي مستقل شامل ارتفاع از سطح دريا، شيب، جهت شيب، ليتولوژي، بارندگي سالانه، ناهمواري، انحناي زمين، شاخص رطوبت توپوگرافي، شاخص پوشش گياهي، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و فاصله از جاده بود. نتايج هم‌پوشي لايه‌هاي متغيرهاي مستقل با لايه متغير وابسته در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) نشان داد كه شرايط رخداد زمين‌لغزش‌ها در ارتفاعات 2400 تا 2800 متر، شيب بالاي 40 درجه، جهت شيب شمالي، زمين‌هاي مقعر، ناهمواري بالا، رسوبات سست و كم‌مقاوم (مارن، شيل و كنگلومرا)، بارندگي‌هاي 500 تا 550 ميلي‌متر، شاخص پوشش گياهي متوسط (0/55 -0/35)، فاصله كمتر از 500 متري گسل‌ها، فاصله كمتر از 200 متري رودها و فاصله 600 تا 1000 متري از جاده‌ها، بيشتر از ساير جاها مهياست. در بين متغيرهاي مستقل، سه متغير شيب، ناهمواري و گسل جزو مهم‌ترين عوامل اوليه در وقوع زمين‌لغزش شناخته شدند؛ اما نقشه پهنه‌بندي حساسيت زمين‌لغزش نشان داد كه 56 درصد حوضه در طبقات با حساسيت بالا و خيلي بالا واقع شده و نشانگر پتانسيل قابل‌توجه منطقه از نظر خطر حركات توده‌اي است. در مقابل، 23 درصد حوضه نيز از پتانسيل خطر پاييني برخوردار بود. با توجه به بروز زمين‌لغزش‌ها در مراتع منطقه پيشنهاد شد تا از دخل و تصرف، چراي بي‌رويه دام‌ها و نيز احداث جاده در پهنه‌هاي مرتعي ممانعت به عمل آيد.