بررسي اثر اقليم بر فرايند هوازدگي سنگ‌ها (مطالعه موردي: حوزه آبخيز تالار)

رسالت اين مقاله تعيين انواع و شدت هوازدگي و مناطق موفوژنيتك با توجه ‌به اقليم حاكم در حوزه آبخيز تالار استان مازندران است. به علت موقعيت خاص استان مازندران و واقع‌شدن بين دريا و سلسله جبال البرز، تنوع اقليمي از جنوب به شمال در حوزه آبخيز تالار حاكم است. از طرف ديگر در حوزه آبخيز تالار هوازدگي سنگ‌ها با هيچ روشي مطالعه نشده است؛ درنتيجه شناخت دقيقي از نوع فرايند هوازدگي و مناطق مورفوژنيك در اين حوضه وجود ندارد. به‌منظور پهنه‌بندي وضعيت هوازدگي و مناطق ژئومورفوژنتيك بر اساس مدل‌هاي لويس پلتير، داده‌هاي اقليمي شامل: ميانگين بارش و دماي سالانه ۸ ايستگاه هواشناسي كه داراي داده و طول دوره آماري 1345 - 1395 بودند، از سازمان هواشناسي تهيه شد و در پايگاه‌داده در محيط Arc GIS ثبت گرديد. سپس روند دما و بارش حوضه آبخيز تالار مربوط به هر ايستگاه تعيين گرديد. در ادامه رژيم‌هاي هوازدگي و مورفوژنتيكي در آبخيز تالار از روي نمودارهاي مربوط تعيين گرديدند. پس از تعيين ارزش وزني به آن‌ها، در پايگاه‌داده ثبت و نقشه‌هاي مربوط در محيط Arc GIS توليد شد. نتايج نشان داد حوزه آبخيز تالار ازنظر مورفوژنتيكي در سه منطقه نيمه‌خشك، ساوان و معتدل قرار مي‌گيرد. در اين ميان بيشترين مساحت مربوط به منطقه ساوان (50%) و كمترين به منطقه معتدل (15%) است. ازنظر وضعيت هوازدگي، سه نوع هوازدگي شيميايي متوسط، مكانيكي كم و خيلي كم در حوزه آبخيز تالار اتفاق مي‌افتد كه هوازدگي شيميايي متوسط داراي بيشترين مساحت (56%) است.