ارزيابي پتانسيل انتشار گردوغبار كلاس‌هاي ژئومورفولوژي استان ايلام با تأكيد بر تغيير كاربري اراضي

برداشت، حمل و رسوب‌گذاري گردوغبار، فرايندهاي سطحي ژئومورفيك مهمي هستند كه آثار و پيامدهاي زيست‌محيطي نامطلوبي برجاي مي گذارند. محيط هاي طبيعي مختلف تا وقتي‌كه پايداري خود را از دست ندهند، در مقابل فرسايش بادي مقاوم هستند؛ اما وقتي فعاليت هاي انسان پايداري اين سطوح ژئومورفيك را تغيير مي دهد، مناطق مستعد فرسايش بادي بيشتر شده و پتانسيل انتشار گردوغبار افزايش يابد. در اين پژوهش سعي شد پتانسيل انتشار گردوغبار كلاس هاي ژئومورفولوژي استان ايلام با تأكيد بر تغيير كاربري اراضي ارزيابي شود. بدين منظور در ابتدا نقشه ژئومورفولوژي بر اساس طرح طبقه بندي ژئومورفيك خاستگاه هاي گردوغبار ترجيحي (PDS) و با تركيبي از داده هاي سنجش‌ازدور و تعدادي نقشه موضوعي (سنگ شناسي و خاك) تهيه گرديد. سپس با استفاده از تصاوير لندست 7 (سنجنده +ETM) و لندست 8 (سنجنده OLI) كاربري اراضي به ترتيب براي سال هاي 2000 و 2015 استخراج و با مقايسه آن‌ها، نقشه تغيير كاربري اراضي تهيه شد. سرانجام نقشه تغيير كاربري اراضي بر روي نقشه ژئومورفولوژي انطباق داده شد تا وضعيت تغيير كاربري در هر كلاس ژئومورفولوژي مشخص گردد. نتايج نشان داد در استان ايلام 6 كلاس ژئومورفولوژي بر اساس طرح طبقه بندي ژئومورفيك خاستگاه هاي گردوغبار ترجيحي (PDS) وجود دارد. در اكثر اين كلاس ها مهم‌ترين تغيير كاربري كه صورت‌گرفته است، تغيير كاربري از مرتع به كشاورزي بوده است. هرچند ازنظر ژئومورفولوژي سطوح آبرفتي پرشيب، درشت‌دانه و برش يافته (2a)؛ سطوح آبرفتي كم شيب، ريزدانه و برش يافته (3c) و سطوح با انتشار كم (7) پتانسيل كمي در انتشار گردوغبار دارند، اما تغيير كاربري اراضي نه‌تنها در اين سه كلاس، بلكه در ساير كلاس هاي ژئومورفولوژي باعث شده است پتانسيل انتشار گردوغبار كلاس هاي ژئومورفولوژي افزايش يابد.