بررسي كارايي شاخص‌هاي منتج از فناوري سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزيابي خشكسالي با تصاوير موديس (مطالعه موردي: مناطق مركزي ايران)

خشكسالي وضعيتي از كمبود بارندگي و افزايش دما است كه در هر منطقه جغرافيايي و در هر اقليمي، حتي در مناطق مرطوب رخ مي دهد كه فراواني و شدت وقوع آن در مناطق خشك و نيمه خشك بيشتر است. خشكسالي بدون اعلام قبلي رخ مي دهد و دامنه تأثير آن بر خلاف وقايع طبيعي ديگر بسيار وسيع مي باشد. خسارات ناشي از خشكسالي غير ملموس ولي بسيار وسيع و پر هزينه است. لذا اساس يك برنامه منظم براي مديريت بهتر طبق رخدادهاي گذشته پايش خشكسالي را ايجاب مي كند. شاخص‌هاي خشكسالي هواشناسي مستقيماً از روي ‌داده‌هاي هواشناسي نظير بارندگي محاسبه مي شوند و در صورت فقدان داده‌هاي مذكور، در پايش خشكسالي مفيد واقع نخواهند شد. لذا تكنيك سنجش‌ازدور مي‌تواند ابزاري مفيد در پايش خشكسالي به شمار رود. در اين تحقيق به بررسي ارتباط بين شاخص خشكسالي هواشناسي (شاخص SPI) و شاخص هاي سنجش‌ازدوري  VCI، TCI و VHI در استان هاي اصفهان، چهارمحال و بختياري، مركزي و قم پرداخته شده است. در اين راستا، با بهره‌گيري از تصاوير ماهواره موديس سنجنده ترآ و داده هاي بارش ايستگاه هاي باران‌سنجي و سينوپتيك واقع در منطقه موردمطالعه، آشكارسازي تغييرات رخ داده در بازه زماني 10 ساله محاسبه گرديد. بدين منظور ابتدا با بررسي داده هاي ايستگاه هاي موجود و با استفاده از مدل شاخص بارش استاندارد شده (SPI) چهار ماه (فروردين، ارديبهشت، خرداد و تير) به‌عنوان نمونه انتخاب شد. در اين مطالعه با توجه به‌دقت زماني، پوشش طيفي بالا، سهولت دسترسي، عدم نياز به تصحيح اتمسفري و زمين مرجع نمودن، تصاوير با كد (MOD11A2 و MOD13A2)  از محصولات ماهواره موديس سنجنده ترا مربوط به سال هاي 2011 تا 2020 به دليل اطمينان از وجود پديده ترسالي و خشكسالي استفاده شد و سپس شاخص SPI با شاخص هاي VCI، TCI و VHI به‌صورت تلفيقي مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج پايش خشكسالي نشان داد كه طي اين دوره ده‌ساله در برخي از سال ها خشكسالي شديد وجود داشته كه در همان سال نيز بارش به ميزان كمتري رخ داده است. براي مثال در سال 2020 اين خشكسالي بسيار شديد بوده است و در سال 2011 ترسالي بسيار شديدي را نشان داد. نتايج حاصل از همبستگي بين شاخص SPI و شاخص هاي سنجش‌ازدوري نشان داد كه  شاخص SPI بالاترين همبستگي را با شاخص VCI در سطح  0/01 دارد كه مشخص گرديد تصاوير MODIS و شاخص هاي ساخته شده داراي قابليت لازم براي پايش خشكسالي مي‌باشد. نتايج اين تحقيق مي تواند گزينه مناسبي براي تصميم گيران به‌منظور بررسي نظارت، بررسي و حل‌وفصل شرايط خشكسالي مؤثر باشد و ضرورت تعريف نمايه اي را دو چندان كند.