جنبه‌هاي سينوپتيك و ديناميك طوفان برف با كولاك گسترده در ايران-14 تا20 بهمن 1350

كولاك، شكل شديد طوفان هاي برفي است كه در عرض هاي مياني و بالاي نيمكره شمالي در فصل زمستان رخ مي دهد. فاجعه ويرانگر كولاك برف 14 تا 20  بهمن سال 1350(3 تا 9 فوريه 1972)، با بيش از 4000 كشته در ايران به‌عنوان سهمگين ترين بوران دنيا يكي از آن موارد است. در اين بررسي، جنبه هاي همديد و ديناميك جو در زمان رخداد اين پديده با بهره گيري از داده‌هاي بازتحليل شده پايگاه NCEP/NCAR و ECMWF بررسي شده است. متغيرهاي مورداستفاده شامل ارتفاع ژئوپتانسيل، فشار تراز دريا، دماي هوا، نم ويژه، نم نسبي و مؤلفه‌هاي مداري و نصف‌النهاري باد مي‌باشند. مازاد برآن، پارامترهاي شاخص اُمگا، تاوايي نسبي و شاخص مداري رودباد، جهت تبيين عملكرد سامانه جو محاسبه شده اند. يافته ها بيانگر حاكميت الگوي جوي بلاكينك از نوع ركس در دو فاز جداگانه از 3 تا 6 فوريه و از 7 تا 9 فوريه بوده است. تاوه قطبي در تزريق هواي سرد به عرض هاي جغرافيايي پايين‌تر و كاهش محسوس دما پيش از رخداد طوفان برف و كولاك كاملاً تأثيرگذار بوده است. بنابراين، اشباع اتمسفر و تأمين رطوبت مورد نياز بارش برف از طريق سرمايش رخ داده است. شاخص مداري رودباد بيانگر حركت معني دار هسته رودباد جنب‌حاره‌اي در زمان رخداد اين پديده فرين جوي است.