تحليل وضعيت فرونشست محدوده شهري همدان با استفاده از تصاوير راداري و ماهواره‌اي

مخاطره فرونشست در طي سال هاي اخير، شهرهاي زيادي ازجمله شهرهاي مناطق خشك و نيمه خشك ايران را با چالش جدي مواجه كرده است. شهر همدان ازجمله شهرهايي است كه در معرض اين مخاطره قرار دارد و به همين دليل در اين پژوهش به ارزيابي ميزان فرونشست در محدوده اين شهر پرداخته شده است. داده هاي مورد استفاده در اين تحقيق شامل تصاوير راداري سنتينل 1، تصاوير ماهواره لندست، مدل رقومي ارتفاعي 30 متر SRTM و اطلاعات مربوط به منابع آب زيرزميني بوده است. ابزارهاي مهم نيز تحقيق شامل ArcGIS، GMT و ENVI بوده است. اين تحقيق به‌طوركلي در سه مرحله انجام شده است كه در مرحله اول، نقشه هاي كاربري اراضي منطقه مربوط به سال هاي 1991 و 2020، تهيه و تحليل شده است. در مرحله دوم وضعيت افت منابع آب زيرزميني در محدوده مطالعاتي بررسي شده است و در مرحله سوم نيز با استفاده از تصاوير راداري و روش سري زماني SBAS، ميزان فرونشست منطقه در طي دوره زماني سه‌ساله (2017 تا 2020) محاسبه شده است. بر اساس نتايج به دست آمده، محدوده شهري و حاشيه شهري همدان سالانه با حدود 1 متر افت منابع آب و 7/. كيلومترمربع توسعه فيزيكي مواجه شده است. همچنين ميزان فرونشست اين محدوده در طي دوره زماني سه‌ساله، بين 6 تا 98 ميلي متر بوده است كه مطابق نقشه نهايي تهيه شده، مناطق غربي شهر همدان بين 60 تا 98 ميلي متر، مناطق مركزي بين 30 تا 60 ميلي متر و بخش زيادي از مناطق شرقي آن بين 6 تا 30 ميلي متر فرونشست داشته است. با توجه به اينكه بيش ترين ميزان توسعه فيزيكي شهر همدان در طي سال هاي اخير، در مناطق غربي و حاشيه اي اين شهر بوده است؛ مي توان گفت كه توسعه فيزيكي شهر همدان به‌موازات افت منابع آب زيرزميني، عامل اصلي اين فرونشست بوده است.