بررسي عوامل مؤثر بر خودارزيابي سلامت سالمندان شهر تهران با استفاده از مدل معادله ساختاري تعميم‌يافته

مقدمه و اهداف: با توجه به روند رو به رشد سالمندي در ايران، مطالعه عوامل مؤثر بر سلامت آنان ضروري مي‌باشد. هدف اصلي مطالعه حاضر، بررسي تعيين‌كننده‌هاي جمعيتي، اجتماعي و اقتصادي سلامت خودارزيابي شده سالمندان در شهر تهران با استفاده از مدل معادله ساختاري است. روش كار: در مطالعه حاضر از داده‌هاي يك مطالعه مقطعي كه در آن 598 سالمند60 ساله و بيشتر از مناطق 22 گانه شهر تهران در سال 1394 با استفاده از روش نمونه‌گيري چندمرحله‌اي طبقه‌بندي‌شده انتخاب و پرسشنامه محقق‌ساخته براي آنان تكميل شد، استفاده گرديد. پايايي پرسشنامه نيز با استفاده از دو شاخص‌ سازگاري دروني و زماني تأييد گرديد. به منظور بررسي تعيين‌كننده‌هاي شاخص خودارزيابي سلامت سالمندان از معادله ساختاري تعميم‌يافته (GSEM) و دو برآوردگر ULSMV و WLSMV در نرم‌افزار (MPLUS  3.7) استفاده شد. يافته‌ها: براساس شاخص‌هاي نيكويي برازش، برآوردگر ULSMV براي بررسي عوامل مؤثر بر خودارزيابي سلامت سالمندان انتخاب شد (TLI=0/962, CFI=0/951, RMSEA=0/02). نتايج نشان داد كه رتبه خودارزيابي سلامت سالمندان متأهل نسبت به مجرد (0/022=P-value) و شاغلين نسبت به غيرشاغلين (0/048=P-value) بيشتر بود. با افزايش شاخص‌هاي معنويت (0/016=P-value)، سلامت فيزيكي و رواني (0/001=P-value) و رفتار سلامت محور (0/016=P-value)، مقدار نمره استاندارد خودارزيابي سلامت سالمندان افزايش يافت. سلامت فيزيكي و رواني نقش ميانجي كامل را در روابط ميان متغيرهاي جنسيت (0/014=P-value)، وضعيت تأهل (0/040=P-value)، سطح تحصيلي (0/039=P-value)، پايگاه اجتماعي-اقتصادي خوداظهاري (خوب 0/013=P-value و متوسط 0/017=P-value) و تعداد بيماري (0/001=P-value) با خودارزيابي سلامت سالمندان داشت. نتيجه‌گيري: براساس يافته ‏هاي اين مطالعه، در سياست‌گذاري‌هاي حوزه سالمندي توجه ويژه به متغيرهاي ساختاري مانند جنسيت، وضعيت تأهل، سطح تحصيلات و پايگاه‏ هاي اجتماعي اقتصادي علاوه بر سلامت فيزيكي و رواني ضروري مي‌نمايد.