بنيادهاي ژئوپليتيكي رژيم حقوقي خزر و امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران: تأثيرات و پيامدها

منطقه خزر با توجه به موقعيت ويژه خود تحت تأثير كنش سياسي بازيگران ساحلي و فرامنطقه‌اي بوده است. ژئوپليتيكِ اين منطقه و بنيادهاي اثربخش آن متقابلاً رفتارِ بازيگران را جهت و معنا مي‌دهد. درهمتنيدگي سه مقوله‌ جغرافيا، سياست و قدرت و اَشكالِ رفتاري برآمده از آن موجب خلق اين پُرسمان شده است كه بنيادهاي ژئوپليتيكي رژيم حقوقي خزر چه تأثيري بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران دارد؟ افزون بر اين، بايستگي تاثيرگذاري فاكتورهاي ژئوپليتيك، مي تواند پيامدهايي براي ج.ا. ايران به همراه داشته باشد كه اين پژوهش در جستجوي اين حقيقت است. نويسه پيش‌رو ماهيتي توصيفي/تحليلي و شالوده‌اي اسنادي/كتابخانه‌اي با كاربستِ نظري بنيادها و عوامل ژئوپليتيكي پي ريخته شده است. بروندادِ پژوهش نشان داد كه ژئوپليتيك و بنيادهاي آن ضمن خلقِ الگوي رفتاري «فرصت» براي جمهوري اسلامي ايران، الگوي رفتاري «ناامني» را براي اين كشور فراهم كرده است. به سخن دقيق‌تر، ژئوپليتيك رژيم حقوقي خزر و بنياد‌هاي آن علي‌رغم خلق برخي فرصت‌ها براي جمهوري اسلامي ايران، امنيت ملي اين بازيگر ساحلي را در زمينه موقعيت جغرافيايي و فضاي سرزميني خزر در بستر تحولات تاريخي و تمدني، خصوصيات و ماهيت طبيعي منطقه ساحلي، قلمروها و دسترسي دريايي و گستره سرزميني كشور دريايي، تحت‌الشعاع قرار داده و با چالش مواجه ساخته‌ است.