اصلاحات اداري در ايران: بررسي موردي تأسيس مؤسسه علوم اداري دانشگاه تهران

هدف اصلي اين مقاله، بررسي و شناسايي زمينه‌ها، عوامل و كنشگران مؤثر بر تأسيس مؤسسه علوم اداري دانشگاه تهران به‌منظور اصلاح قسمتي از نظام اداري دولتِ در حال گسترشِ ايران است. پژوهش، با روش كتابخانه‌اي مبتني بر توصيف و تحليل اسناد و ساير داده‌هاي تاريخي و سنجش تحقيقات و تحليل پژوهشگران، در پي پاسخ به اين پرسش اصلي است كه كنشگران و مولفه‌هاي مؤثر بر تأسيس مؤسسه علوم اداري كدامند؟ فرضيه پژوهش اين است كه هم‌سو شدن ضرورت اصلاح نظام نگهداري اسناد در ايران به‌عنوان فصلي در نوسازي اداري با سياست‌هاي مجريان اصل چهار ترومن، در تأسيس مؤسسه علوم اداري (به مثابه يكي از الزامات اجراي اصلاحات ياد شده) مؤثر بوده‌است. مطابق يكي از اصول مدل ماكس وبر، در يك بوروكراسي، اداره امور بر اساس نگهداري اسناد و مدارك كتبي يعني سوابق و پرونده‌ها قرار دارد؛ لذا يكي از پايه‌هاي تحول بوروكراسي اداري را مي‌توان، اصلاح يا نوسازي سيستم مديريت اسناد دانست. بر اساس يافته‌هاي پژوهش مي‌توان گفت هرچند تأسيس مؤسسه علوم اداري دانشگاه تهران در پاسخ به نيازي طبيعي بود كه در بستر تاريخي و تحت‌تأثير فرايند رشد و نوسازي تشكيلات دولت پديد آمده بود؛ اما همسو شدن اين نياز با سياست‌هاي مجريان اصل چهار ترومن، در تأسيس اين مؤسسه نقش شتاب‌دهنده داشته‌است. همچنين نقش سه گروه (مركب) اصلي از كنشگران با رويكردهاي متفاوت و به‌منظور اصلاح قسمتي از نظام اداري دولتِ در حال گسترشِ ايران، تأمين نيروي‌انساني مؤثر در ادامه و استمرار اصلاحات اداري در تأسيس اين مؤسسه مشهود است.