سنجش نگرش ساكنان شهري در زمينه مديريت مواد زائد جامد شهري (مطالعه موردي شهر شهركرد)

پيشينه و هدف: مديريت مواد زائد جامد شهري در قرن اخير به يك مسأله مهم محيط زيستي تبديل شده است. مطالعه حاضر براي سنجش نگرش و آگاهي مردم در ارتباط با مديريت پسماند شهري در شهركرد انجام شده است. مواد زائد جامد در شهركرد اغلب شامل زباله هاي خانگي، تجاري، صنعتي، ساختماني و زراعي مي باشند. اين زباله ها به صورت غيرتفكيك شده دفن مي شوند و درصدي از زباله ها بدون هيچ گونه مديريتي باقي مي مانند. از آن جا كه كارخانه بازيافت در استان چهارمحال و بختياري وجود ندارد، بسياري از پسماندها كه ارزش اقتصادي بالايي دارند، بدون بهره از بين مي روند. با توجه به نقش تأثيرگذار مديران و برنامه ريزان شهري و استاني، با كمي تأمل و قبول نقش افراد جامعه در چرخه مديريت مي توان بسياري از مشكلات مربوط به مراحل بعدي سيستم دفن پسماند را به حداقل ممكن كاهش داد.مواد و روش ها: به منظور انجام اين مطالعه از روش تركيبي (روش‌هاي ميداني، كتابخانه‌اي و اسنادي، تحليلي و توصيفي) استفاده شد و شهر به سه ناحيه تقسيم و در هر ناحيه به طور تصادفي پنجاه پرسشنامه توزيع شد. روايي پرسشنامه‌ها توسط متخصص در زمينه مواد زائد دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور و پايايي آن توسط تست آلفا كرونباخ مورد تأييد قرار گرفت. در نهايت تجزيه و تحليل داده هاي حاصل از اين پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار Excel و SPSS نسخه 19 و با استفاده از آمار توصيفي، آزمون همبستگي، تحليل واريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. به منظور بررسي تأثير جنسيت بر ميزان مشاركت از آزمون T مستقل و تأثير تحصيلات و ساختار سني بر ميزان مشاركت از آزمون ANOVA استفاده شد. نتايج: با توجه به ميزان آلفاي كرومباخ برابر 0.87، سوالات مطرح شده در پرسشنامه ها از روايي خوبي برخوردار بودند. بيشترين تعداد پاسخ دهندگان به پرسشنامه ها از نظر سني در بازه 40-25 سال (53.3 درصد)، از لحاظ سطح تحصيلات داراي مدرك فوق ديپلم و كارشناسي (55.3 درصد) بودند. هم چنين 50.7 درصد از پاسخ دهندگان را بانوان و 3/ 49 درصد را آقايان تشكيل دادند. نتايج نشان داد بين ميزان تحصيلات و ميزان آگاهي افراد در رابطه با مديريت مواد زائد جامد ارتباط معني داري وجود دارد (كاي اسكور، 0.05 p). درحالي كه بين سن و جنسيت و ميزان آگاهي افراد ارتباط معني داري وجود ندارد (كاي اسكور، 0.05 p). نتايج توزيع فراواني پاسخ مردم در خصوص مواد زائد جامد نشان داد كه تقريباً 97 درصد افراد آگاهي كامل از تفاوت بين زباله هاي خشك و تر دارند. ميانگين نمره آگاهي در اين بررسي 98/ 0± 31.88 (ميانگين ± خطاي استاندارد) از 68 امتياز بود كه با توجه به اين امتياز ميزان آگاهي مردم متوسط برآورد شد. بحث: نتايج بيانگر اين است كه در ارتباط با موضوع خاص مواد زائد جامد شهري بايد آگاهي رساني و آموزش هاي بيشتري صورت گيرد، با اين وجود در اين مطالعه با افزايش سطح سواد و آگاهي مردم، مسائل محيط زيستي و به طور خاص مواد زائد جامد را بهتر مي توان مديريت كرد. برنامه ريزي هايي به منظور تغيير رفتار و نگرش خانواده ها و تقويت دانش مردم ضروري است. در اين راستا پيشنهاد مي شود متوليان و مسؤولان امر آموزش چهره به چهره، بهره گيري از فناوري هاي آموزشي مناسب و رسانه هاي گروهي براي ارتقاء فرهنگ عمومي در رابطه با مواد زائد جامد را مورد توجه قرار دهند.