پيش‌بيني رفتارهاي پرخطر در حوادث رانندگي بر اساس ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي و شخصيتي (سرشت و منش) رانندگان متخلف

زمينه و هدف: در پيدايش تصادف‌هاي رانندگي چهار عامل اصلي شامل انسان، جاده‌، وسيله نقليه و محيط تأثيرگذار هستند؛ بااين‌حال مطالعات متعدد حاكي از بيشتر بودن سهم عامل انساني نسبت به ساير فاكتورهاست. بر اين اساس، پژوهش حاضر با هدف پيش بيني رفتارهاي پرخطر در تخلفات رانندگي بر اساس ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي و شخصيتي (سرشت و منش) رانندگان متخلف انجام گرفت.روش: پژوهش حاضر توصيفي از نوع معادلات ساختاري در يك مطالعه مقطعي است كه در جهت تعيين سهم عوامل انساني (ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي و شخصيتي) در پيش‌بيني رفتارهاي پرخطر رانندگان حادثه‌ساز شهر تهران انجام گرفت. جامعه آماري، كليه رانندگان حادثه‌ساز 25 تا 45 سال ساكن شهر تهران بودند كه 150 نفر از آن با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب و وارد مطالعه شدند. بدين منظور داده‌ها پس از جمع‌آوري با پرسشنامه‌هاي سرشت و منش كلونينجر(1994)، و رفتار پرخطر رانندگي منچستر(1990) با استفاده از نرم‌افزارهاي spss-26 و Smart PLS-3 مورد تجزيه‌ و تحليل قرار گرفت.يافته‌ها: تكنيك مدلسازي معادلات ساختاري به روش حداقل مجذورات جزئي (PLS) پژوهش نشان داد كه تأثير سرشت بر رفتارهاي پرخطر تأييد مي‌شود (0.05 p). جهت تأثير، مثبت است و شدت رابطه برابر با 0.219 است؛ اما تأثير منش بر رفتارهاي پرخطر رد شد (0.05 p).نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌هاي فوق، عوامل انساني با ماهيت‌هاي متفاوت جسمي، رواني، ادراكي-رفتاري، شخصيتي، فرهنگي و اجتماعي موجب بروز رفتارهاي پرخطر منجر به حوادث ترافيكي مي‌شود. برنامه‌هاي آموزشي و اقدامات پيشگيرانه در بعد فردي و اجتماعي به‌منظور كاهش رفتارهاي پرخطر به‌صورت ادغام‌يافته، با رويكرد چندبعدي و جامع مورد تأكيد است.