ارزيابي اثر ضد باكتريايي موكوس استخراج شده از ماهي گل‌خورك (Periophthalmus waltoni Koumans, 1941 ) از خوريات شمال غربي خليج فارس

موكوس مترشحه از اپيدرم ماهيان اولين خط دفاعي در مقابل پاتوژن‌هاست و آنها را در مقابل خطر تهاجم ميكروارگانيسم‌هاي بيماري‌زا محافظت مي‌كند. هدف از اين مطالعه بررسي و مقايسه سه فاكتور غلظت‌هاي موكوسي، فصل و جنسيت به منظور ارزيابي خواص ضد باكتريايي موكوس ترشح شده از ماهي گل‌خورك (waltoni Periophthalmus) بر چهار سويه از باكتري‌هاي استاندارد Escherichia coli (25922)، Staphylococcus aureus (6538)، Bacillus subtillis (6636) و aeruginosa Pseudomonas (9027) در دو فصل گرم و سرد است. موكوس از سطح پوست ماهيان جمع‌آوري شده و فعاليت ضد باكتريايي آن با روش انتشار ديسك بررسي شد. همچنين حداقل غلظت مهار كنندگي (MIC) و حداقل غلظت كشندگي (MBC) عليه دو باكتري كه حساسيت بيشتري نشان دادند، تعيين شد. نتايج نشان داد كه در هر دو دوره فصلي و در همه باكتري‌هاي مورد مطالعه براساس غلظت‌هاي 25، 50، 100 و 200 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر تهيه شده از عصاره موكوسي، با افزايش غلظت عصاره موكوسي ميانگين قطر هاله عدم رشد افزايش يافته و باكتري‌هاي گرم منفي Escherichia coli و aeruginosa Pseudomonas به‌ترتيب حساس‌ترين و مقاوم‌ترين باكتري نسبت به عصاره مورد نظر بودند. در بررسي خاصيت ضد باكتريايي موكوس بر سويه‌هاي استاندارد براساس فاكتور فصل، موكوس به‌دست آمده در دوره فصلي گرم خاصيت ضدباكتريايي بالاتري نسبت به موكوس به‌دست آمده از دوره فصلي سرد داشت (0.05 p). همچنين عصاره موكوسي تهيه شده از ماهي در جنس ماده نسبت به نر با اينكه معني‌دار نبود (0.05 p) ولي ميانگين قطر هاله عدم رشد بيشتري بر عليه باكتري‌هاي مورد مطالعه از خود نشان داد. اثرات ضد باكتريايي موكوس اين ماهي وابسته به غلظت‌هاي موكوس (200،100،50،25 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر) بود و ميزان ترشح موكوس به‌طور تأثيرگذاري تحت تأثير تغييرات فصلي و جنسيت قرار گرفت.