مدل پردازش واج شناختي در كودكان با اختلال خواندن و اختلال رياضي: عامل همبودي يا مؤلفه افتراق‌ساز

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف ارزيابي تمايز يا همبودي شناختي دانش ‌آموزان با اختلال خواندن و اختلال رياضي در متغيرهاي مدل پردازش واج‌ شناختي شامل آگاهي واج‌ شناختي، حافظه كوتاه مدت واج‌ شناختي و ناميدن سريع خودكار انجام شد. روش كار: شركت كنندگان 30 دانش آموز دوره دوم ابتدايي (15 نفر دختر و 15 نفر پسر) بودند كه با توجه به ارجاع يا عدم ارجاع آنها به مراكز اختلالات يادگيري و همچنين بر پايه ملاك هاي اختلال يادگيري ويژه در DSM-V و با توجه به نمراتشان در مقياس ارزيابي ناتواني يادگيري LDES-4 در سه گروه اختلال خواندن (10)، اختلال رياضي (10) و بهنجار (10) قرار گرفتند. سپس، همه افراد به صورت فردي به برخي از خرده آزمون هاي نسخه ايراني مقياس هوشي وكسلر كودكان-ويرايش 5 و ويرايش سوم آزمون رشد زبان كودكان پاسخ دادند. يافته ‌ها: نتايج تحليل واريانس ‌ها نشان داد دو گروه اختلالي در دو متغير آگاهي واج ‌شناختي شامل توليد واج و توليد كلمه عملكردي مشابه و نسبت به گروه عادي عملكردي متمايز داشتند و تفاوت معنا دار بود. اگرچه در تمايزگذاري كلمه نيز الگوي پاسخ به همين منوال بود؛ اما، تفاوت دو گروه اختلالي و عادي به سطح معنا داري نرسيد. در متغير توالي عدد-حرف از حافظه كوتاه مدت واج‌ شناختي عملكرد دو گروه اختلالي با يكديگر و با گروه عادي به گونه معنا دار متفاوت بود. در نهايت، در متغيرهاي ناميدن سريع خودكار شامل سرعت ناميدن سواد و كميت و همچنين متغير فراخناي عددي از حافظه كوتاه مدت واج شناختي بين دو گروه اختلالي و بين گروه اختلالي با گروه عادي تفاوت نمرات بارز و معنا دار نبود. نتيجه ‌گيري: به نظر مي رسد در مدل پردازش واج‌ شناختي مولفه آگاهي واج‌ شناختي به عنوان عامل همبودي و مولفه حافظه كاري (نه ظرفيت) واج‌ شناختي به عنوان عامل افتراق بين دو گروه اختلال خواندن و اختلال رياضي باشد؛ اگرچه، در اين زمينه به پژوهش ‌هاي بيشتري نياز داريم.