توليد فضاي زيسته از طريق بازي در فضاهاي عمومي شهري (بازي شبانه‌ شهروندان در باغ فردوس، خيابان وليعصر(عج) تهران)

مقدمه: پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين پرسش است كه چگونه بازي شهروندان در فضاهاي عمومي مي‌تواند موجد فضاي زيسته باشد و پيامدهاي اين كنش‌ها چيست. در فضاي اجتماعي كه درون رابطۀ جدليِ سه‌گانۀ فضاي دريافته (عمل فضايي)، فضاي پنداشته (فضاي بازنمايي) و فضاي زيسته (بازنمايي‌هاي فضا) توليد مي‌شود، قدرت از طريق اعمال نيروهاي خود درصدد است تا با توليد فضاي ايدئولوژيك، امكان‌هاي فضاي دريافته را پوشش دهد، الگوهاي زيستن را تنظيم و كنترل و كنش‌ها را قابل‌پيش‌بيني كند. در مقابل، شهروندان با كنش‌هاي خلاقانۀ خود (كه بازي مي‌تواند گونه‌اي از اين كنش‌ها باشد) و كشف ظرفيت‌هاي پوشيده‌شدۀ فضاي دريافته، فضاي زيستۀ خود را توليد مي‌كنند.روش: اين پژوهش كيفي در پارادايم انتقادي-تفسيري و با رويكردي پديدارشناختي انجام پذيرفته است. از روش اسنادي براي تبيين مؤلفه‌هاي بازي و فضاهاي عمومي و مدل مفهومي بيانگر مناسبات اين دو استفاده شد. گردآوري اطلاعات بازيگران و فضاي ورودي باغ فردوس با مشاهدۀ عميق و مصاحبه در ميدان پژوهش صورت گرفت تا تفسيري نوين از كنش‌هاي بانشاط و درعين‌حال انتقادي ارائه شود.يافته ها: مطالعۀ ميدان پژوهش بر اساس مؤلفه‌هاي سازندۀ پديدۀ بازي بيانگر آن است كه شهروندان از خلال بازي‌هاي خود موقعيت‌هاي خودخواسته را در فضا مستقر مي‌كنند. در اين فرآيند، شهروندان (شهروند ـ بازيگران) با استفادۀ نامتعارف از ابزار و ميانجي‌هاي موجود در موقعيت رسمي، استقرار قواعد جديد و برهم‌زدن زمان خطي موقعيت‌هاي بازي را مستقر و كنش‌هاي خود را محقق مي‌كنند.نتيجه گيري: از آن‌جايي كه بازيِ خلاقانه موقعيت‌هاي رسمي فضا را بر هم مي‌زند و موقعيت‌ِ بازي را مستقر مي‌كند، نظير ساير كنش‌هاي خلاقانه موجب توليد موقعيت‌هاي خودخواسته درون ديالكتيك فضاي دريافته و پنداشته (ايدئولوژيك) و در پي آن توليد فضاي زيسته مي‌‌شود. در حيات شبانۀ فضاهاي عمومي، كاهش نظارت‌هاي رسمي امكان توليد موقعيت بازي را فراهم مي‌آورد. تعيين قلمرو، اجتماع‌پذيري و آموزش، مقاومت در مقابل موقعيت‌هاي رسمي و نظم حاكم (سيستمي و ساختاري) و بازنماييِ هويت گروه‌هاي بازيگر، پيامد‌هاي كنش‌هاي بازي گونه درون اين فضاها هستند.