مطالعۀ جامعه‌شناختي راهبردهاي تهيدستان شهري براي بقا در شهر (مورد مطالعه: سرپرستان خانوارهاي تهيدست شهر تهران)

مقدمه: به موازات گسترش روند شهرنشيني در كشورهاي درحال‌توسعه از جمله ايران، فقر شهري نيز به‌عنوان يك مسئلۀ مهم اجتماعي مطرح شده است. اين مطالعه با هدف شناخت تجربۀ زيستۀ تهيدستان شهري در مواجهه با فقر و طرد اجتماعي در شهر تهران انجام شده است.روش: روش تحقيق، نظريۀ زمينه‌اي است و از تكنيك‌هاي بررسي اسناد و مدارك و مصاحبۀ عميق و نيمه‌ساختاريافته استفاده شده است. مشاركت‌كنندگان در تحقيق شامل سرپرستان خانوارهاي فقير ساكن در مناطق مذكور با حداقل دو سال سكونت هستند. نمونه‌گيري در آغاز به‌صورت هدفمند بود و در ادامه تا مرحلۀ اشباع نظري ادامه يافت.يافته ها: يافته‌ها نشان مي‌دهد تهيدستان شهري در مواجهه با فقر و طرد از بازار كار به مجموعه اقداماتي متوسل شده‌اند كه مهاجرت يكي از آن‌ها در گذشته و حال بوده است. الگوي مهاجرت آنان در گذشته به‌صورت گروهي و قومي و در سال‌هاي اخير به شكل فردي است. همچنين آنان به‌دليل ضعف سرمايه‌هاي اقتصادي و انساني قادر به جذب در بازار كار رسمي نبوده‌اند و اشتغال زنان و كار كودكان از پديده‌هاي رايج در ميان آن‌ها است. در زمينۀ مسكن، الگوي مسكن اشتراكي در متراژ كوچك و اشتراك در وسايل و امكانات محل زندگي وجود دارد. در زمينۀ درمان نيز از درمان‌هاي جاي گزين و غيررسمي استفاده شده است.نتيجه گيري: نتايج بيانگر آن است كه بيكاري و كار موقت و ناپايدار كه از مؤلفه‌هاي طرد از بازار كار است، به تداوم وضعيت فقر در جامعۀ مورد مطالعه انجاميده است و به سلسله راهبردهايي توسط تهيدستان شهري منتهي شده كه با هدف بقا و برآورده‌كردن حداقل نيازها به‌كار رفته است.