بررسي و تعيين اولويت‌هاي صادراتي محصول رب گوجه فرنگي ايران و مؤلفه‌هاي اثرگذار بر آن

نظريه‌هاي تجارت بين‌الملل بر اهميت تخصصي شدن كشورها براي بهره‌گيري از شبكه جهاني تجارت و  منافع حاصل از آن تاكيد دارند. توسعه صادرات بخش كشاورزي ايران مي‌تواند افزون بر ارزآوري، نقش مهمي در تامين امنيت غذايي داشته باشد. يكي از رويكردهاي بررسي توسعه صادرات، واكاوي ظرفيت‌هاي صادراتي ايران از مسير مزيت نسبي و كارايي صادراتي و تخصصي شدن مي‌‌باشد. از اين‌رو در پژوهش پيش‌رو، به بررسي ساختار بازار، اولويت‌گذاري بازارهاي هدف، وضعيت رقابت قيمتي و كيفيتي، مزيت نسبي و تجاري، بررسي كارايي بازارهاي هدف صادراتي با استفاده از رويكرد الگوي جاذبه مرزي تصادفي، خوشه‌بندي بازارهاي صادراتي، بررسي عامل‌هاي مؤثر بر صادرات رب گوجه فرنگي ايران در چارچوب الگوي جاذبه و بررسي عامل‌هاي مؤثر بر كارايي صادراتي رب گوجه فرنگي با استفاده از الگوي پانل پروبيت كسري در دوره زماني 2020-2001 پرداخته شد. نتايج نشان داد كه با وجود بالاتر بودن قيمت صادراتي رب گوجه فرنگي ايران نسبت به ميانيگن قيمت جهاني، به دليل كيفيت بالاي اين محصول، صادرات ايران از رقابت كيفيتي برخوردار است. بررسي وضعيت الگوي تخصصي شدن، بيانگر افزايشي بودن درجه تخصصي شدن صادرات رب گوجه فرنگي ايران است كه در كنار افزايش سهم ايران در بازارهاي جهاني، افزايشي بودن كارايي صادراتي، وجود مزيت نسبي در طول دوره بررسي و رقابت كيفيتي، پيشنهاد مي‌شود بازارهايي كه بيشترين كارايي و مزيت را دارند (كه در خوشه‌هاي 3و 4 قرار دارند)، در اولويت قرار گيرند. همچنين در كشورهاي با كارايي صادراتي پايين‌تر با انجام مطالعات موردي دقيق به منظور شناخت كامل و جامع بازارهاي هدف، فاصله بين ظرفيت صادراتي و ميزان واقعي صادرات جبران شود و هزينه نفوذ به بازارهاي جديد، براي حفظ و تقويت كارايي بازارهايي كه ايران موفق به حضور در آنها شده است، صرف شود.