بررسي و نقد نحوۀ خالقيّت خداوند در عرفان كيهاني(حلقه)

در ميان مباحث مهم كلامي، موضوع «نحوه خالقيت خداوند در هستي» به چگونگي تكثّر موجودات از خداوند مي‌پردازد. اين موضوع يكي از اولين و كليدي‌ترين مباحث در ترسيم هستي‌شناسي است كه بررسي ساختار و ضوابط حاكم بر آن در فهم بهتر ديگر اجزاي جهان‌بيني اثرگذار خواهد بود. علاوه بر آن، بررسي اين موضوع به چگونگي ساختار جهان‌بيني و شناسايي انسجام حاكم بر آن نيز كمك مي‌كند. در اين مقاله، نحوه خالقيت خداوند در عرفان كيهاني به كمك دو مدل «گستره عرضي عالم» و «سلسله طولي وجود» بررسي شده تا تحليل دقيقي از اجزاي حاكم بر آن و بررسي انسجام و پيوستگي‌ش به دست آيد، زيرا با ترسيم مدل‌هاي هستي‌شناسي در نحوه تعامل مبدأ با عناصر هستي(ساختار گستره عرضي عالم) و نسبت مبدأ هستي با ديگر اجزاء(ساختار سلسله طولي وجود)، مي‌توان خطاها و ضعف‌هاي محتمل در رويكرد عرفان كيهاني(حلقه) را بازشناخت. اين پژوهش با روش توصيفي‌ـ تحليلي، ابتدا نحوه خالقيت خداوند در عرفان كيهاني را بيان(توصيف) مي‌كند، و پس از آن، از منظري تحليلي به بررسي و نقد روابط دروني حاكم بر آن‌ مي‌پردازد. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه نحوه خالقيت خداوند در عرفان كيهاني فاقد شفافيت لازم در بيان نحوه خالقيت خداوند است و در نسبت ميان اجزاي هستي و خالقيت خداوند در فرايند هستي به ابهامات و تناقضات ساختاري دچار شده است. چندان‌كه در بيان نحوه خالقيّت خداوند با ضعف اساسي در تبيين، انسجام دروني و ساختاري روبه رو خواهد بود.