بررسي و تحليل مغناطيس‌سنجي شهر كهن اسفراين (بلقيس) و نتايج حاصل از آن

شهر كهن اسفراين با استناد به منابع تاريخي و باستان شناسي يكي از مراكز مهم استقراري دوران اسلامي بود. اين شهر در زمان حيات و رونق خود حلقۀ ارتباطي بين دو شهر معتبر و بزرگ نيشابور و جرجان بود، اما از اواخر دورۀ صفوي به بعد و بنا به دلايل گوناگون رو به زوال رفته و به تدريج اهالي آن به شهر جديد نقل مكان كردند. تاكنون بخش هايي از شهر كهن اسفراين طي چند فصل مختلف توسط باستان شناسان كاوش شده است. در اين ميان همواره انتخاب مكان مناسب جهت كاوش باستان شناسي در اين محوطه، يكي از موضوعات مهم موردتوجه كاوشگران آن بوده است؛ چراكه به دليل محدوديت منابع مالي و وسعت زياد محوطه لازم بود مكان هاي مناسبي جهت كاوش از قبل مشخص شوند تا با اطمينان بيشتر كاوش باستان شناسي آن صورت پذيرد. به همين منظور و در آغاز فصل سوم كاوش ها ابتدا با كمك روش مغناطيس سنجي، شش هكتار از محدودۀ شهر بررسي شد؛ سپس بر پايۀ نتايج مغناطيس سنجي محوطه كاوش هاي اين فصل انجام گرفت. با توجه به اين توضيحات هدف اصلي پژوهش حاضر ارائه نتايج بررسي مغناطيس سنجي و مقايسۀ آن با يافته هاي حاصل از كاوش باستان شناسي شهر قديم اسفراين است. در پژوهش حاضر از روش توصيفي-تحليلي با بهره گيري از نتايج مطالعات ميداني و كتابخانه اي استفاده شده است. در نتيجۀ اين مطالعات، شواهد بسياري از فعاليت هاي صنعتي در سطح محوطه ازجمله بقاياي معماري يك كورۀ سفالگري و شواهد فراوان توليد سفال شناسايي شد كه در مطالعات باستان شناسي دوران اسلامي حائز اهميت است.