جنگ‌ شناختي مدرن: از شناخت در رزم تا عرصه جنگ‌ شناختي

زمينه و هدف: پيشرفت‌هاي انقلابي علوم و فناوري‌هاي شناختي، مطالعات ذهن/ مغز را وارد مرحله جديد «كنترل و شبيه‌سازي مغز» كرده است. روندهاي توسعه علوم و فناوري‌هاي شناختي و سرمايه‌گذاري‌هاي كلانِ سازمان‌هايِ تحقيقاتيِ نظاميِ پيشرو دنيا در اين حوزه، نشان دهنده ظهور عرصه جديدي از جنگ با عنوان «عرصه جنگ‌شناختي» است. با توجه به نوظهور بودن عرصه جنگ‌شناختي، اختلاف‌نظرهاي زيادي در مفهوم‌سازي آن وجود دارد. هدف اين پژوهش، تحليل منطقي و مفهومي جنگ‌شناختي و توصيف و ترسيم شبكه مفهومي آن است. روش: روش‌هاي استفاده‌شده در اين پژوهش عبارت‌اند از: تحليل برساختي، تحليل اكتشافي و تحليل تحويلي متون مرتبط با هدف پژوهش. يافته‌ها: در مفهوم‌سازي جنگ‌شناختي، شش مغالطه منطقي رايج وجود دارد: 1. تحديد جنگ‌شناختي به سطح روان‌شناختي؛ 2. تحديد جنگ‌شناختي به عمليات شناختي؛ 3. تحديد تأثيرشناختي به مداخله‌شناختي؛ 4. تحديد جنگ‌شناختي به آسيب ‌شناختي؛ 5. تحديد جنگ‌شناختي به عمليات نظامي؛ 6. تحديد جنگ‌شناختي به شناخت در جنگ. هر يك از مغالطه‌هاي فوق، نشان‌دهنده يك عنصر ماهيتي از جنگ‌شناختي است كه شبكه مفهومي آن را نمايان مي‌سازد: علوم و فناوري‌هاي جنگ‌شناختي، جنگ‌شناختي مبتني بر تئوري‌شناختي، اثربخشي جنگ‌شناختي، ابعاد جنگ‌شناختي، دامنه جنگ‌شناختي و عرصه جنگ‌شناختي. نتيجه‌گيري: رنسانس علوم و فناوري‌هاي شناختي، برتري آينده را برتري‌شناختي مي‌داند و آن را در گرو قدرت‌نمايي در عرصه جنگ‌شناختي ترسيم مي‌كند؛ به همين دليل، ضروري به نظر مي‌رسد كه با ايجاد پژوهشكده‌هاي علوم و فناوري‌هاي جنگ‌شناختي، مراكز دفاع‌شناختي، قرارگاه و فرماندهي رزم‌شناختي و تربيت افسران جنگ‌شناختي، زمينه‌هايي فراهم آورد تا بتوان به سياست‌گذاري، خط‌مشي‌گذاري، برنامه‌ريزي و اقدام‌هاي عملي براي انجام عمليات‏هاي آفندي و پدافندي در عرصه جنگ‌شناختي پرداخت.