بررسي وضعيت توسعه فراگير در دوره برنامه‌هاي اول تا پنجم توسعه در ايران (13۹۵-13۶۸)

مفهوم توسعه فراگير با تمركز بر رابطه برابري و توسعه، به ابعاد مختلف توسعه به‌ويژه اجتماعي و سياسي آن و نحوه توزيع مواهب توسعه بين بخش‌هاي گوناگون جامعه، به‌خصوص گروه‌هاي به حاشيه رانده شده و اقليت‌هاي اجتماعي اشاره دارد. در اين مطالعه با تهيه شاخص تركيبي توسعه فراگير در قالب پنج بعد، 11 مؤلفه و 33 متغير، فراگيري توسعه در دوره اجراي برنامه‌هاي توسعه اول تا پنجم بررسي شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه به‌‌رغم بهبود توسعه فراگير طي اجراي برنامه‌هاي توسعه، اولاً دستاوردهاي كمّي رشد با دستاوردهاي كيفي توسعه‌اي همبستگي ضعيفي داشته است، ثانياً ميان وجه سياسي توسعه فراگير (حكمراني) و دستاوردهاي توسعه همبستگي معنا‌داري وجود دارد، ثالثاً روند توسعه فراگير در كشور برگشت‌پذير محسوب مي‌شود به اين معنا كه بهبود توسعه فراگير طي دو برنامه چهارم و پنجم توسعه متوقف شده است. همچنين از ميان 11 مؤلفه مورد بررسي، صرفاً در دو برنامه دوم و سوم توسعه بخش عمده مؤلفه‌‌ها در حال بهبود بوده‌اند. اين نتيجه هنگامي كه با ۶ ساله شدن دوره اجراي برنامه‌هاي توسعه پنج‌ساله اول، چهارم و پنجم جمع شود، بيانگر آن است كه شاخص توسعه فراگير، ملاك خوبي براي ارزيابي عملكرد توسعه‌اي اين برنامه‌ها محسوب مي‌شود. در‌مجموع، پيشنهاد مي‌شود كه توسعه فراگير در كانون سياستگذاري‌هاي برنامه هفتم توسعه مورد توجه برنامه‌ريزان قرار گيرد.