تحليل شناختي افعال حركتي اجرام آسماني در قرآن كريم بر اساس نظريه تالمي

علوم شناختي دانشي است كه به پژوهش دربارۀ ذهن مي‌پردازد. محققان علوم شناختي، تبيين كاركردهاي شناختي و فرآيندهاي پنهان ذهن را تنها از روشهاي غير مستقيمي مانند مطالعه زبان ممكن مي‌دانند. از اين رو زبان‌شناسي شناختي از جايگاه ويژه‌اي در علوم شناختي برخوردار است. در اين رويكردِ معنابنياد، يكي از كانوني‌ترين محورهاي مطالعه، افعال حركتي است. حركت يك پديدۀ مهم و مؤثر در مفهوم‌سازي است كه به واسطۀ فعل به عنوان يك گزارۀ پويا در جمله نمود پيدا مي‌كند. اين نوشتار كه به روش توصيفي- تحليلي گردآوري شده، و با بررسي جامعه آماري افعال حركتي خودشامل و جنبشي در مورد اجرام آسماني در قرآن كريم و نحوه مفهوم‌سازي رويدادها در آيات قرآن را با تكيه بر اصول معناشناسي شناختي مورد بررسي قرار مي‌دهد. طبق بررسي‌هاي انجام‌گرفته، در قرآن كريم افعال حركتي اجرام آسماني، به منظور مفهوم‌سازي امور انتزاعي مثل حركت اجرام آسماني، نحوه حركت، چگونگي وقوع آن‌ها و... استفاده شده و انواع مفاهيم معنايي حركت اجرام آسماني در افعال قرآن بازنمايي شده است. نيمي از افعال به كار رفته در مورد اين اجرام جنبشي و نيمي ديگر خودشامل هستند. افعال خودشامل مسير حركتي دايره‌وار اجرام را به ظرافت به تصوير كشيده‌اند كه در كهكشان چگونه حركت مي‌كنند و از كجا حركت خود را آغاز كرده و به جاي خود برمي‌گردند. افعال جنبشي نيز به حركت و رفت و آمد اين اجرام دلالت مي‌كنند كه به جز زماني كه بر حوادث قيامت تأكيد دارد، بازهم تأكيدي براي حركت دايره‌اي و چرخشي بودن اجرام آسماني است.