بررسي فقهي قرارداد ترانزيت هوايي دولت

A Jurisprudential Examination of the Government's Air Transit Contract

قرارداد ترانزيت يكي از قراردادهاي نو‌پيدا و رايج بين‌المللي است كه مستلزم عبور از جغرافياي سرزمين كشورها به همراه ارائۀ خدمات عبوري است و به‌عنوان منافع و حقوق عمومي محسوب مي‌شود. اين قرارداد با توجه به قوانين موضوعه، تنها توسط دولت‌ها به‌عنوان شخص حقوقي داراي صلاحيت، در مجامع بين‌الملل منعقد مي‌شود. براي ترانزيت اقسامي ترسيم شده است كه در قسم ترانزيت هوايي با عبور از فضاي فراسطحي اراضي شخصي و ملي صورت مي‌پذيرد كه از چنين فضاهايي به‌عنوان توابع زمين تعبير مي‌شود. با وجود احتمال استفادۀ نامشروع از ترانزيت از يك طرف و وجود اختلاف فقهي و حقوقي در مالكيت توابع زمين از سوي ديگر، ضرورت انطباق اين قرارداد با ضوابط فقهي و حقوقي مقرر در قوانين بين‌المللي، مسئله‌اي است كه پژوهش حاضر با روش تحليلي‌ـ‌توصيفي در اين نوشتار كوشش شده است ضمن اشاره به ماليت فضاي فراسطحي محاذي زمين و وضعيت مالكيت آن، ميزان انطباق آن با ضوابط فقهي بررسي شود. برآيند اين پژوهش بيانگر آن است كه برخلاف برخي از ديدگاه‌هاي مطرح‌شده در زمينۀ مالكيت توابع زمين، ساختار رايج چنين قراردادي با ضوابط فقهي معتبر در «قرارداد ترانزيت» منطبق است.

The transit contract is one of the new and common international contracts that requires crossing the geography of countries' territories along with the provision of transit services and is considered as public interests and rights. According to the case laws, this contract is concluded only by governments as competent legal entities in international forums. Types of transit have been illustrated, which in the air transit section takes place by passing through the ultra-surface space of personal and national lands, which are interpreted as territories of the land. Despite the possibility of illegitimate use of transit on the one hand and the existence of jurisprudential and legal disputes in the ownership of land territories on the other hand, the necessity of compliance of this contract with the jurisprudential and legal standards prescribed in international laws is an issue that the current research has tried in this article with an analytical-descriptive method. While referring to the property of the ultra-surface space facing the land and its ownership status, its compliance with standards of jurisprudence has been examined. The result of this study suggests that, contrary to some views expressed in the ownership of land territories, the common structure of such a contract is consistent with valid jurisprudential standards in "transit contract".