بررسي فقهي جواز ساخت دارو از اعضاي قطع‌شدۀ ميت مسلمان

A Jurisprudential Examination of the Permissibility of Making Medicine from the Amputated Body Organ of a Muslim Dead Body

با پيشرفت علوم پزشكي به ويژه توليد برخي از داروهاي نوتركيب از اعضاي ميت، حكم فقهي ساخت دارو از باقيمانده اعضاي اهدا‌شده و بلااستفادۀ ميت در مصارف پزشكي اعم از ضروري و غير ضروري مورد ابهام است. درك ضرورت مسئلۀ درمان به خصوص در وضعيت تحريم و كمبود فراورده‌هاي پيشرفته حوزۀ درمان و همچنين نياز كشور به كشف و توليد داروهاي جديد و نوتركيب، نگارندگان را واداشت تا تلاش درخوري در واكاوي موضوع داشته باشند. نگاشتۀ حاضر با رويكرد تحليليـ‌انتقادي از منابع كتابخانهاي، مسئله را مورد ارزيابي قرار داده است. در اين مسئله دو نظريه در استفادۀ دارويي از اعضاي باقيماندۀ ميت مسلمان متصور است. اصليترين مانع براي جواز استفاده از اين اعضا، شهرت نزديك به اجماع در لزوم دفن اعضاي قطع‌شدۀ ميت است كه اين مسئله را با چالش روبه‌رو كرده است. پژوهش حاضر با بررسي ادلۀ وجوه گوناگون مسئله، ادلۀ عدم جواز استفاده از اين اعضا را ناكافي مي‌داند و در نهايت با رجوع به اصل برائت ساخت دارو از اين اعضا را بياشكال مي‌داند.

With the advancement of medical science, especially the production of some new drugs from dead body organs, the jurisprudential ruling of making medicine from the remaining donated and unused body organs for medical purposes, both necessary and unnecessary, is ambiguous. Understanding the necessity of the treatment issue, especially in the state of embargo and the lack of advanced products in the field of treatment, as well as Iran's need to discover and produce new drugs, made the authors make an effort to analyze the issue. The present article has evaluated the problem with an analytical-critical approach of library resources. In this regard, there are two theories in the medicinal use of the remaining organs of the Muslim dead body. The major obstacle for permissibility of using these organs is most jurists' viewpoint on the necessity of burying the amputated organs of the dead body, which has made this issue a challenge. By examining the arguments of different aspects of the problem, the present research considers the arguments of the impermissibility of using these organs to be insufficient, and finally, referring to the principle of exemption, it considers the manufacture of medicine from these organs to be harmless.