نقادي نظريه فخر رازي در اثبات خلأ

يكي از مسائل و مباحث قديمي در ميان فلاسفه، وجود داشتن يا عدم وجود خلأ مي‌باشد. فيلسوفان مسلمان عمدتاً به پيروي از ارسطو، نظريه خلأ را نادرست مي‌دانستند و براهيني نيز در ابطال خلأ اقامه مي‌نمودند. فخر رازي از معدود متكلمان و متفكران مسلمان مي‌باشد كه سعي بسياري در اثبات آن نموده است. او استدلال‌هاي بسياري در اثبات نظريه خويش اقامه مي‌نمايد كه از طريق بي‌نياز بودن خلأ از جسم، خلأ بودن مبدأ و منتهاي حركتِ جسم متحرك و به وجود آمدن خلأ هنگام جدا گشتن سطوح مماس مي‌باشد. در پژوهش حاضر اثبات گرديد كه استدلال‌هاي فخر رازي و نظريه او در اين زمينه، دچار اشكالات و انتقاداتي مي‌باشد كه از مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به خلط و مغالطه ميان احكام خلأ با فضاي خالي از هر جسمي اشاره نمود.