پديدارشناسي، ساخت و اعتباربخشي انگارۀ روايي پسيني سنجۀ زبان در آزمون ورودي دانشگاه: كاربردهايي براي آزمون‏سازي در تحصيلات تكميلي

رويكردهاي استاندارد به ساخت آزمون علي‌رغم مزاياي گوناگون، به‌دليل تفكيك آموزش از ارزشيابي در ساحات گوناگون، باعث ايجاد تأثيرات تعقيبي غيرسازندۀ فراواني شده‌اند. در اين ميان، اهداف برنامۀ ملي درسي ايران كه يك تلاش راهبردي براي ايجاد تغييرات مثبت در آموزش كشور بود، به‌دليل همين اثرات تعقيبي، محقق نشده است. به‌دليل خلأ تحقيقاتي در زمينۀ پديدارشناسي اين موضوع و نقايص روش‌شناختي و معرفت‌شناختي در پرداخت به آن، تحقيق حاضر تلاشي است تا با اتخاذ يك طرح چندمرحله‏اي ­ چندروشي، ضمن كشف مغايرت‏هاي سنجۀ زبان انگليسي آزمون ورودي دانشگاه با برنامۀ ملي درسي در كتاب‌هاي ويژن، يك انگارۀ معتبر از مؤلفه‌ها و متغيرهاي روايي پسيني اين آزمون ارائه دهد و سپس با تحليل ساختاري در ماتريس اثرات متقاطع، راهبردهايي را در اختيار سياست‌گذاران آموزشي قرار دهد. بدين منظور ده نخبه در زمينۀ آموزش زبان انگليسي و 510 نفر از شركت‌كنندگان در آزمون ورودي دانشگاه، به ترتيب، با نمونه‌گيري هدف‌دار و در دسترس براي مراحل تحقيق انتخاب شدند. در گام اول، پديدارشناسي با روش مصاحبه نيمه‌ساختاريافته از نخبگان حاكي از مغايرت اهداف آزمون با برنامۀ ملي درسي در پنج بُعد اساسي است. مدل‌سازي معادله ساختاري نيز نشان داد كه 26 متغير در هفت مؤلفه (فاكتور) در انگارۀ روايي پسيني اين آزمون دخالت دارند. نتايج تحليل ساختاري نيز متغيرهاي راهبردي، حياتي، تأثيرگذار، دو ‌وجهي و تنظيم‏گر در اين نظام تأثيرات را مشخص و اولويت‌بندي كرد و متناسب با آن كاربردهايي براي آزمون‏سازي در تحصيلات تكميلي دانشگاه پيشنهاد شد. اين نتايج داراي كاربردهاي نظري، عملي، روش‌شناختي و راهبردي است.