نسبت ميان روش سقراطي و دوستداري دانايي (فيلوسوفيا)

روش سقراطي كه به روش ابطالي معروف است روشي است كه در محاورات اوليه افلاطون؛ يعني محاورات سقراطي به كار برده مي‌شود. اين روش پاسخي به ادعاي سوفسطائيان راجع به تعليم فضيلت بود. سقراط با به كار بردن اين روش درصدد بود تا ناداني آنان را آشكار كند. او از طريق پرسش و پاسخ سعي مي‌كرد ديگران را به اين امر آگاه كند كه جست‌وجوي معرفت و فضيلت در يك فرايند ديالكتيكي و در نسبت با ديگران قابل تحقق است. روش سقراطي صرفاً يك روش گفتگوي ساده نيست، بلكه اين روش به تناهي فهم بشري و در نتيجه به ماهيت تفكر فلسفي اشاره دارد. در نظر سقراط فلسفه به‌معناي دوستداري دانايي است و ادعاي داناييِ مطلق توهمي بيش نيست. سقراط از طريق پرسش و پاسخ سعي دارد ادعاي دانايي ديگران را به چالش بكشد و آنان را در مسير جستجوي دانايي قرار دهد. بنابراين روش سقراطي مي‌تواند نقشي اساسي را در تعليم و تربيت ايفا كند. ما در تفكر سقراط شاهد درهم‌تنيدگي عناصري هستيم كه همه آنها در نسبت با يكديگر معنا پيدا مي‌كنند. آموزه تذكار (يادآوري)، روش ابطالي، هنرِ ديالكتيكي، پرسش و پاسخ و... از جمله اين عناصر هستند. در اين نوشتار سعي خواهيم كرد ضمن توجه به اين عناصر، ماهيت روش سقراطي را مورد بررسي قرار دهيم.